Jak chronić drewno?

Wprawdzie drewno – podobnie jak inne naturalne materiały budowlane - szlachetnie się starzeje i nawet poszarzałe czy omszałe również malowniczo wygląda w oprawie bujnej zieleni, jednak pozbawione ochrony i pielęgnacji szybko niszczeje. Dlatego też konieczne jest stosowanie impregnatów chroniących drewniane elementy architektury ogrodowej przed korozją fizyczną i biologiczną.

Co zagraża trwałości i urodzie drewna

Najczęstszą przyczyną korozji fizycznej drewna jest woda pochodząca z opadów atmosferycznych. Wnika ona głęboko w drewno i powoduje jego pęcznienie. Wprawdzie pod wpływem ciepła i wiatru woda z czasem wyparowuje, ale drewno wysychając paczy się i pęka. Wszelkie zaś pęknięcia osłabiają jego strukturę i zmniejszają wytrzymałość mechaniczną. Podobne szkody może także wyrządzić woda zamarzająca w szczelinach czy niewielkich nawet wgłębieniach na powierzchni drewna.

Woda przyczynia się także do korozji biologicznej drewna. Długotrwałe jego zawilgocenie sprzyja rozwojowi grzybów i bakterii, dla których drewno jest pożywką. Zainfekowane nimi drewno traci swój naturalny kolor i szybko butwieje.

Kolejne czynniki zagrażające drewnianym elementom architektury ogrodowej to wiatr, zmienna temperatura, promieniowanie UV i zawarte w powietrzu zanieczyszczenia chemiczne. Zespół tych czynników, które zazwyczaj występują równocześnie, prowadzi do zmiany barwy oraz faktury jego powierzchni. Najpierw drewno żółknie i szarzeje, a potem na jego powierzchni pojawiają się drobne, podłużne wgłębienia, rysy, pęknięcia i odspojenia. Staje się szorstkie i porowate, a tym samym bardziej nasiąkliwe i podatne na porastanie glonami, mchami i porostami. Zmniejsza się więc nie tylko jego trwałość, ale i walory estetyczne.

Czym chronić drewno

Ze względu na rodzaj ochrony do dyspozycji mamy impregnaty:

• wodochronne - utrudniają przedostawanie się wody w głąb drewna, zmniejszając jego nasiąkliwość;
• ochrony biologicznej - zawierają substancje chemiczne (biocydy), zabezpieczające drewno przed działaniem grzybów, pleśni, owadów, glonów itp.;
• ochrony przeciwsłonecznej - chronią powierzchnię drewna przed promieniowaniem UV, powodującym jej płowienie, szarzenie i pękanie;
• ogniochronne - utrudniają zapalanie się drewna i hamują szybkość rozprzestrzeniania się płomieni.

Impregnaty najnowszej generacji najczęściej zapewniają kompleksową ochronę drewna - np. przed wilgocią, czynnikami biologicznymi, działaniem słońca - i jednocześnie pełnią funkcję dekoracyjną.

Oddzielną grupę stanowią impregnaty lecznicze o długotrwałym działaniu, przeznaczone do doraźnego stosowania. Zwalczają grzyby i owady w drewnie już przez nie zaatakowanym.

Ze względu na skład chemiczny impregnaty do zastosowań zewnętrznych dzieli się na:

• olejowe,
• rozpuszczalnikowe,
• solne,
• ochronno-dekoracyjne.

Impregnaty olejowe. Służą do ochrony drewna przed wodą. Produkuje się je na bazie oleju lnianego, często z dodatkiem wosku. Mogą również zawierać środki ochrony biologicznej.

Trwale i dokładnie wypełniają pory drewna, tworząc na jego powierzchni warstwę "odpychającą” wodę (mają własności hydrofobowe). Trzeba pamiętać, że drewna zabezpieczonego impregnatami olejowymi nie można już pomalować ani farbami, ani lakierami - są one niewymywalne.

W sprzedaży są impregnaty olejowe bezbarwne (przyciemniające jednak drewno) i koloryzujące. Szczególnie polecane są do drewnianych podłóg na tarasach, ponieważ zaimpregnowana nimi powierzchnia nie jest śliska.

Impregnaty rozpuszczalnikowe. Rozcieńcza się je najczęściej benzyną lakową. Są więc łatwopalne, a w trakcie nanoszenia wydzielają silny zapach. Dopiero gdy z zaimpregnowanej powierzchni odparuje benzyna, cechy te zanikają.

Impregnaty rozpuszczalnikowe głęboko wnikają w drewno, dając skuteczną ochronę przed wilgocią, pleśnią, grzybami i promieniowaniem UV. Zaimpregnowaną powierzchnię można malować farbami i lakierami. Do wyboru mamy też impregnaty rozpuszczalnikowe bezbarwne i koloryzujące.

Impregnaty solne. Są to roztwory soli nieorganicznych - stąd ich nazwa. Obniżają palność drewna oraz chronią go przed działaniem grzybów i owadów. Sprzedawane są w postaci gotowej do użytku lub w postaci proszków i koncentratów rozcieńczanych wodą. Najczęściej są bezbarwne, ale niektóre zawierają barwnik pozwalający na sprawdzenie, jak głęboko preparat wniknął w strukturę drewna.

Do ochrony drewna na zewnątrz budynków stosuje się wyłącznie te preparaty, które trwale wiążą się drewnem (tzw. niewymywalne, wymywalne zaś można stosować jedynie w miejscach nie narażonych na długotrwały kontakt z wodą).

Impregnaty ochronno-dekoracyjne (żywiczne). Zawierają żywice syntetyczne (najczęściej alkaidowe), które zapobiegają wnikaniu wody w głąb drewna, ale jednocześnie przepuszczają parę wodną, co pozwala drewnu "oddychać". Niektóre z nich zawierają wosk, który dodatkowo chroni drewno przed zawilgoceniem, a sam impregnat przed wypłukiwaniem. Zabezpieczają także drewno przed grzybami i owadami.

Na zewnątrz budynków stosuje się wyłącznie impregnaty rozpuszczalnikowe (wodorozcieńczalne przeznaczone są do wnętrz).

Do wyboru mamy preparaty bezbarwne i koloryzujące - oprócz standardowych kolorów drewna dostępne są także w różnych odcieniach czerwieni, żółci, zieleni czy szarości.