Izolacja poddasza wełną mineralną

Ze wszystkich przegród zewnętrznych budynku dach ma najbardziej restrykcyjne wymagania w zakresie izolacyjności termicznej. To tędy bowiem zimą ucieka najwięcej ciepła, a latem to właśnie pod dachem najszybciej robi się nieznośnie gorąco. Dlatego tak dużą wagę przykłada się do kwestii izolacji.

Obecnie wymagana maksymalna wartość współczynnika przenikania ciepła U dla dachów to 0,20 W/(m²·K). Od przyszłego roku obowiązywać już będzie jednak warunek U ≤ 0,18 W/(m²·K), a od 2021 roku U ≤ 0,15 W/(m²·K) i to właśnie te współczynniki powinno się brać pod uwagę, dobierając ocieplenie poddasza. Samo U to jednak nie wszystko. Dobry materiał trzeba jeszcze poprawnie ułożyć.

Rodzaje wełny do izolacji poddasza

Na izolację międzykrokwiową nadają się specjalne elastyczne płyty styropianowe, płyty z pianki poliuretanowej oraz pianka natryskowa, ale najczęściej stosuje się maty i płyty ze sprężystej wełny mineralnej, zazwyczaj o standardowej grubości 15 cm. Do izolacji podkrokwiowej wykorzystuje się cieńsze i często bardziej miękkie maty lub płyty - zazwyczaj od 5 do 10 cm.

Wełna może być skalna lub szklana. Ta pierwsza ma większą gęstość, więc jest sztywniejsza. Dlatego łatwo montować ją na skosach, na wcisk, bez konieczności stabilizacji sznurkami.

Wełna szklana, ze względu na mniejszą gęstość, jest bardziej wiotka. Często jest stosowana do izolacji dachów skośnych i lekkiej zabudowy, ponieważ nie obciąża nadmiernie konstrukcji.

Zarówno wełna skalna, jak i szklana są niepalne, a ich izolacyjność termiczną określa współczynnik przewodzenia ciepła λ - im niższa jest jego wartość, tym lepsze parametry izolacyjne ma produkt.

Wszystkie wełny mają współczynnik przewodzenia ciepła λ wynoszący od 0,030 (najcieplejsza na rynku wełna szklana) do 0,044 W/(m·K). Najpopularniejsze są wartości pośrednie, czyli 0,035-0,039 W/(m·K). Wełna o wyższej l jest na ogół tańsza, niższe współczynniki natomiast pozwalają na pocienienie izolacji, a co za tym idzie zmniejszenie grubości skosów poddasza. Dla porównania - przy założeniu dwuwarstwowego układu izolacji, potrzeba łącznie 19 cm wełny o λ = 0,030 W/(m·K), 21 cm wełny o λ = 0,035 W/(m·K), 23 cm wełny o λ = 0,039 W/(m·K) albo 25 cm wełny o λ = 0,044 W/(m·K).

Poprawny montaż to podstawa

Wełnę montowaną między krokwiami docina się z rolki na wymiar odpowiadający rozstawowi krokwi w świetle (z naddatkiem 2 cm) i układa między nimi na lekki wcisk. Dzięki swojej sprężystości takie wełniane płyty dobrze wypełniają przestrzenie między belkami, szczelnie też przylegają do siebie nawzajem. Te bardziej sztywne nie obwisają i nie wymagają podtrzymywania, te o luźniejszej strukturze trzeba zabezpieczyć przed opadaniem rozpiętym między krokwiami sznurkiem.

Jeśli na krokwiach znajduje się sztywne poszycie, to wełny nie wolno do niego docisnąć. Trzeba pozostawić nad nią dwucentymetrową szczelinę umożliwiającą odparowanie ewentualnej wilgoci. Najlepiej rozpiąć w górnej części krokwi sznurki, które przytrzymają wełnę we właściwym położeniu. W dachach o poszyciu z wysokoparoprzepuszczalnej folii można wełnę docisnąć do samej membrany.

W warstwie podkrokwiowej maty lub płyty wełny docina się tak, żeby zmieściły się między profilami stanowiącymi ruszt okładziny skosów (wieszaki rusztu przykręca się do krokwi jeszcze przed montażem ocieplenia). Dodatkowo wąski pasek wełny umieszcza się pod każdym profilem.

Na bardzo wysokich i rozległych poddaszach, gdzie można sobie pozwolić na obniżenie poziomu skosów i wieszaki trzymające ruszt są długie, da się ułożyć ocieplenie bez docinania - matę wełny po prostu rozwija się prostopadle do krokwi, nabijając ją na ramiona wieszaków. Ostatnim etapem jest montaż ocieplenia w poziomie sufitu podwieszanego, jeśli taki jest.

Ocieplenie w dwóch warstwach

Nie jest to oczywiście spektakularna zmiana wynikająca z zaostrzenia wymogów, dwuwarstwowy układ izolacji stosuje się w połaciach od lat. Jedną warstwę wełny umieszcza się między krokwiami, a drugą pod nimi. W ten sposób eliminuje się liniowe mostki termiczne występujące wzdłuż krokwi.

Sposób, w jaki wpływa to na parametry cieplne całej połaci, dobrze widać, kiedy przeanalizuje się schemat obliczeń jej współczynnika przenikania ciepła. Wyznacza się tu określone pola różniące się przekrojem - w tym przypadku jedną strefę w linii krokwi i drugą pomiędzy nimi.

Następnie, określając rozstaw krokwi oraz grubości i parametry poszczególnych warstw dachu, oblicza się uśredniony opór cieplny R i na jego podstawie wyznacza współczynnik U połaci. Jeśli wełna znajduje się tylko w strefie międzykrokwiowej, to tylko tam dach ma korzystny opór cieplny, a gołe krokwie zaniżają całkowitą wartość R.

Przykładowo: dla wełny o λ = 0,035 W/(m·K) - aby osiągnąć współczynnik U = 0,18 W/(m²·K), umieszczając wełnę tylko między rozstawionymi co 80 cm krokwiami - potrzeba jej aż 32 cm. Tymczasem w układzie dwuwarstwowym wystarczy 21 cm, czyli 15 cm wełny między krokwiami i 6 cm pod nimi. To o ponad 10 cm mniej - o tyle mniej więcej wyższe mogą być pomieszczenia na poddaszu. Warto pamiętać, że w domach energooszczędnych ważniejsza od oszczędności przestrzeni jest izolacyjność termiczna i tam zaleca się używać wełny grubości co najmniej 25 cm.

W wyjątkowych sytuacjach, kiedy nie ma miejsca na dołożenie wełny pod krokwiami, na przykład podczas remontu, można ratować się, używając jak najlepszej wełny o minimalnym współczynniku przewodzenia ciepła. Nie uzyska się wprawdzie w ten sposób wymaganej wartości U, ale jednak opór strefy międzykrokwiowej, a zatem również całej połaci, będzie dzięki temu wyższy, czyli odwrotnie proporcjonalne do niego U będzie niższe.

Szczelnie w trudnych miejscach

O ile na pełnej połaci łatwo stworzyć szczelną barierę dla strumienia cieplnego, o tyle w miejscach przerwania ciągłości połaci - przy kominach, oknach, wyłazach - jest to trudniejsze. Wokół okien dachowych niezbędne są systemowe kołnierze izolacyjne. Tylko one umożliwiają maksymalnie szczelne ocieplenie ościeży, bo są dopasowane do konkretnego modelu okna i pozwalają na prawidłowe połączenie z wełną układaną na połaci. Kołnierze są też od razu wyposażone w niezbędne folie izolacyjne - paroprzepuszczalną od zewnątrz i paroszczelną od strony poddasza.

Nie wolno zapominać, że poddasze to nie tylko dach. Jego przegrodami zewnętrznymi najczęściej są również ściany szczytowe i kolankowe. Ocieplenie skosów trzeba połączyć z izolacją ścian. Jest to o tyle trudne, że na połaci materiał termoizolacyjny układa się od wewnątrz, a na ścianach od zewnątrz. Często też używa się na obu tych powierzchniach różnych materiałów, na przykład wełny mineralnej i styropianu. Aby wzdłuż styku nie powstał mostek termiczny, wełną układaną na skosach należy szczelnie otulić murłatę, a jednocześnie do samej murłaty dociągnąć też izolację ściany.

Dobrym rozwiązaniem jest ustawianie pod skosem szkieletowej przedścianki. Pozwala to ograniczyć kubaturę wymagającą grzania tylko do strefy użytkowej. Zamiast ocieplać skosy aż do okapu, można je przerwać w linii przedścianki i połączyć z izolacją układaną w jej konstrukcji. Wełnę trzeba też położyć na stropie znajdującym się za ścianką. Podobną funkcję może pełnić sufit podwieszany - można go ocieplić i zamknąć w ten sposób ogrzewaną przestrzeń poddasza. Wtedy nie ma potrzeby izolowania całych skosów aż do kalenicy.

Specyficzna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy strych jest okresowo wykorzystywany, a w suficie znajduje się wyłaz dachowy. Wtedy oprócz ocieplenia w suficie dobrze jest jednak ocieplić również całe skosy. W przeciwnym wypadku zimą na strychu będzie bardzo zimno, a latem będzie się on mocno przegrzewał. Jest to uciążliwe nie tylko na samym strychu, ale również na poddaszu. Za każdym razem, kiedy ktoś otworzy wyłaz strychowy, zimne lub gorące powietrze niepotrzebnie będzie wyziębiało bądź nagrzewało pomieszczenia. Ocieplenie skosów na takim strychu nie musi być jednak tak grube ani szczelne, jak w części połaci na poddaszu użytkowym - wystarczy warstwa ułożona między krokwiami.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!