Wymiana stropów
Wiele budynków, a szczególnie te wzniesione na przełomie XIX i XX wieku kamienice i pałace, ze względu na zły stan techniczny, wymaga obecnie remontu, a często niezbędne jest wzmocnienie lub wymiana stropu. Budynki te zwykle posiadają stropy o konstrukcji drewnianej lub stalowej. Fundamenty wykonywane pod takimi obiektami najczęściej były zaprojektowane pod kątem lekkich ogólnodostępnych wówczas rodzajów stropów. Konstruktorzy, po ocenie stanu technicznego budynku, najczęściej decydują się na drogie i ryzykowne wzmocnienia istniejących fundamentów lub stosują możliwie najlżejszy system stropowy. Technologia stropów opartych na belkach strunobetonowych bardzo dobrze wpisuje się w temat wymiany stropów w budynkach istniejących. Dzięki dużej wytrzymałości głównych elementów konstrukcyjnych możliwy jest montaż stropów bez konieczności bruzdowana całej ściany konstrukcyjnej.
Jeśli mówimy o wzmocnieniu lub wymianie elementów konstrukcyjnych w budynkach liczących sobie sto i więcej lat, mamy na myśli przede wszystkim wzmocnienie fundamentów, wymianę konstrukcji dachowej wraz z pokryciem oraz wzmocnienie lub wymianę stropów.
Ta ostatnia czynność jest niezwykle istotna ze względu na ingerencję we wspomnianą konstrukcję budynku, a także zakres prac oraz dobór bezpiecznej i wygodnej technologii. Tu z pomocą przychodzą prefabrykowane, drobnowymiarowe elementy konstrukcyjne – stropy gęstożebrowe, a w szczególności te wykorzystujące technologię sprężania. Z jednej strony ich ogromną zaletą jest łatwość montażu, możliwość ich ręcznego instalowania czy też spora elastyczność już podczas układania. Z drugiej strony dzisiejsze gęstożebrowe stropy sprężone pozwalają na przenoszenie większych obciążeń, rozkładanie na większych niż dawniej rozpiętościach czy też stosowanie na wymagających i skomplikowanych układach.
W budynkach zabytkowych najczęściej stosowanym rodzajem stropów są belkowe stropy drewniane.
Mimo, iż w wielu przypadkach ich przekroje są wystarczające i po odpowiednim wzmocnieniu mogłyby jeszcze służyć w budynku, to najczęściej końce drewnianych belek zakotwionych w ścianach ulegają procesom butwienia, co znacznie osłabia nośność takich stropów. Jest to jednocześnie jednym z głównych powodów podjęcia decyzji o ich wymianie. Inne, choć równie istotne czynniki, to m.in. konieczność wymiany podłóg, poszycia i wypełnienia między belkowego, a także kwestia akustyki czy zabezpieczenia ogniowego
Do niedawna typem stropów stosowanym najcześciej jako zamiennik dla drewnianych konstrukcji w starych budynkach były stropy oparte na belkach stalowych z wypełnieniem w postaci płyt WPS lub płyt żelbetowych klasycznych lub na szalunkach traconych. Rozwiązanie to okazuje się jednak ciężkie, nierzadko kłopotliwe w montażu, a także stosunkowo drogie. Betonowe belki sprężone są lżejsze i często znacznie łatwiejsze w montażu. Masa metra bieżącego takiej belki to 15–21 kg – to nawet kilkukrotnie mniej od belki stalowej.
Montaż takich belek w najpowszechniejszych rozpiętościach odbywa się w sposób ręczny. Niejednokrotnie gęsta zabudowa i brak możliwości podania towaru dźwigiem z ulicy wymuszają na ekipach montażowych wnoszenie towaru klatkami schodowymi, co jest wykonalne przy użyciu belek sprężonych stropów gęstożebrowych.
Zastosowanie układów belkowych przy wymianie stropów pozwala wyeliminować jeden z bardziej pracochłonnych etapów prac – bruzdowanie ścian. Montując belki prefabrykowane wystarczy wykuć gniazda w ścianach o rozstawach takich jak rozstawy belek stropowych. Alternatywą dla tradycyjnego wykuwania gniazd montażowych jest wykonywanie otworów montażowych za pomocą otwornicy o średnicy ok. 20 cm.
W systemach oferowanych przez firmę RECTOR Polska istnieje ponadto możliwość wykonania wieńca cofniętego na pierwszym rzędzie pustaków. Stosując niższe wypełnienia skrajne uzyskamy przestrzeń, w której możliwe będzie zastosowanie dwu- lub czteroprętowego wieńca spinającego i usztywniającego strop. Jest to rozwiązanie nie tylko zalecane, ale i często stosowane przez projektantów konstrukcji.
A co z podciągami?
W sytuacji gdy geometria pomieszczenia wymaga zastosowania dodatkowego elementu konstrukcyjnego takiego jak podciąg, można system stropowy połączyć zarówno z podciągami żelbetowymi wykonywanymi na budowę, jak i podciągami sprężonymi PPR lub elementami stalowymi. Gdy od konstrukcji budynku wymagane jest ograniczenie wysokości podciągów, można ukryć je w grubości stropu lub zastosować nadciągi.
Belka sprężona posiada wystające sploty, co przy odpowiednim dozbrojeniu pozwala na wykonanie nadproża, podciągu ukrytego lub nadciągu zlicowanego od spodu z płaszczyzną sufitu.
Co zrobić, gdy nie ma jak podeprzeć stropu podczas montażu?
Zarówno system stropowy RECTOBETON, jak i RECTOLIGHT pozwalają przy odpowiednich założeniach projektowych na wykonanie stropu do rozpiętości ok. 5,5 m bez użycia podpór montażowych. Rozwiązanie takie stosowane jest w przypadku, gdy nie ma możliwości podparcia stropu (bardzo wysokie pomieszczenie lub zbyt słaby strop poniżej stropu wymienianego).
W szczególnych przypadkach, gdy wymianie ulega strop zabytkowy, często pokryty malowidłami i sztukaterią, stosowanie montażu bezpodporowego jest nieuniknione. Przy odpowiednim montażu systemu RECTOLIGHT można spróbować zmniejszyć wysokość całego stropu przez montaż belek pomiędzy istniejącymi elementami. Charakterystyczna geometria paneli RECTOLIGHT pozwala na wygospodarowanie dodatkowej przestrzeni w przekroju stropu wynoszącej w zależności od wielkości panela od 7 do 14 cm, dzięki czemu nowo projektowany strop może być montowany poniżej górnej krawędzi stropu istniejącego.
Jakie wypełnienie pomiędzy belkami?
Mimo iż belka stropowa jest elementem konstrukcyjnym odpowiadającym za niemal wszystkie parametry wytrzymałościowe gotowej konstrukcji stropowej, nie możemy zapominać o wypełnieniach międzybelkowych. Zdecydowana większość stropów gęstożebrowych posiada wypełnienie w postaci pustaków, najczęściej betonowych jak przypadku systemu Rectobeton.
Na rynku występują również tzw. lekkie wypełnienia, np. system Rectolight z oferty firmy RECTOR Polska. Korzyści z jego zastosowania są szczególnie widoczne w przypadku użycia go przy wymianach stropów w istniejących budynkach. Atuty te można podzielić na trzy grupy: konstrukcyjne, wykonawcze oraz logistyczne.
Najważniejszą zaletą konstrukcyjną tego rodzaju wypełnień jest ograniczenie ciężaru własnego stropu poprzez niemal całkowite wyeliminowanie pustaków betonowych. Uśredniona masa 1 m2 paneli RECTOLIGHT nie przekracza 10 kg, co jest wartością kilkukrotnie mniejszą od masy 1 m2 wypełnień betonowych. Sam zaś ciężar gotowego stropu z tego rodzaju wypełnieniem rozpoczyna się już od niespełna 175 kg/m2, by przy rozpiętości 6 m osiągać zaledwie 270 kg/m2. To bardzo ważne w przypadku budynków istniejących, w których kwestia wzmacniania fundamentów wiąże się z dużymi nakładami pracy, jest też czasochłonna i kosztowna.
Najważniejszą zaletą z grupy wykonawczych jest lekkość, łatwość i szybkość montażu stropów belkowo-pustakowych, a w szczególności systemu RECTOLIGHT. Waga jednego panela o długości 133 cm to zaledwie 4,6 kg co sprawia, że ich montaż pomiędzy belkami sprężonymi przebiega nie tylko łatwo, ale i bardzo sprawnie. Po rozłożeniu belek, rozłożenie paneli wraz z ich wniesieniem na kolejne piętra kamienicy nie zajmuje ekipie wykonawczej więcej niż jeden dzień. Sam montaż odbywa się poprzez układanie paneli na stopkach belek sprężonych, jeden za drugim na specjalnie wyprofilowanych zakładach.
Niezwykle ważnym czynnikiem podczas wykonywania renowacji jest również logistyka oraz składowanie materiałów na budowie tak, aby zajęły możliwie jak najmniej miejsca. Panele RECTOLIGHT są paletyzowane w ilościach do 130 szt./paleta co sprawia, że na jednej palecie mieści się nawet do około 130 m2 wypełnień stropowych.
Ma to ogromne znaczenie nie tylko jeśli chodzi o niewielką ilość zajmowanego na budowie miejsca, ale również w kontekście ograniczenia liczby dostaw, które nie zawsze mogą odbywać się sprawnie, szczególnie gdy budynek położony jest w ścisłym centrum miasta. Różnice najlepiej obrazuje poniższa grafika, gdzie porównano wypełnienie potrzebne dla stropu o powierzchni ok. 100 m2.
A co z kanałami wentylacji mechanicznej?
Wentylacja mechaniczna w budynkach mieszkalnych zagościła już na dobre. Najpopularniejsze systemy kanałów wentylacji mechanicznej opierają się na elastycznych kanałach polietylenowych lub sztywnych kanałach stalowych.
Pierwsze rozwiązanie można stosować zarówno na stropie (w warstwie styropianu akustycznego), jak i pod stropem (w przestrzeni instalacyjnej pomiędzy konstrukcją stropu a sufitem podwieszanym). Drugie rozwiązanie ze względu na duże przekroje kanałów stalowych najczęściej wykonywane jest pod stropem. Jeśli zależy nam na zmniejszeniu wysokości budynku lub pomieszczenia, można zastosować strop sprężony gęstożebrowy RECTOR, dzięki któremu możemy część instalacji ukryć w grubości stropu.
Częściowe ukrycie instalacji w grubości stropu jest możliwe zarówno w przypadku zastosowania systemu RECTOBETON, jak i RECTOLIGHT. Różnica polega na tym, że w przypadku pustaków betonowych trzeba ułożyć instalację wentylacji mechanicznej już na etapie montażu stropu. W przypadku paneli RECTOLIGHT uzyskujemy przestrzenie instalacyjne między belkami stropowymi, do których mamy dostęp do momentu wykonania sufitów podwieszanych.
Podsumowanie
Kamienice i inne budynki z historią liczącą ponad sto lat są i będą nieodzownym krajobrazem śródmieść wielu polskich i europejskich miast. Technologie pozwalające poddawać te budynki renowacjom, zarówno pod względem konstrukcyjnym, jak i wykończeniowym, będą z pewnością rozwijały się, tak aby możliwie w jak największym stopniu usprawnić ten proces.
Wykorzystanie obu rodzajów stropów sprężonych, belkowo-pustakowych RECTOBETON i RECTOLIGHT stanowi duży krok w rozwoju technik wymiany stropów tam, gdzie jest to konieczne, z zachowaniem wysokich parametrów wytrzymałościowych, montażowych, a także dotyczących ognioodporności czy akustyki w budynkach, które często otrzymują nową funkcję z zachowaniem swojej duszy.
