EkspertBudowlany.pl Portal Budowlany

Zaawansowane wyszukiwanie

Jak skutecznie zabezpieczyć budynek mieszkalny przed przepięciami za pomocą modułowych ograniczników przepięć?

ETI Polam Sp. z o.o. | 2023-05-19
Jak skutecznie zabezpieczyć budynek mieszkalny przed przepięciami za pomocą modułowych ograniczników przepięć?

Jak skutecznie zabezpieczyć budynek mieszkalny przed przepięciami za pomocą modułowych ograniczników przepięć?

Trudno wyobrazić sobie, aby w dzisiejszych czasach nie istniały urządzenia elektryczne i elektroniczne o dużej skali integracji zarówno w przemyśle, jak i budownictwie mieszkaniowym. Skomplikowane urządzenia elektroniczne, jak np. komputery, ułatwiają, a niekiedy ratują ludzkie życie. Ich napięcie znamionowe jest coraz niższe, a zatem ich odporność na przypadkowy wzrost napięcia – przepięcie – również maleje. Występujące obecnie coraz częściej anomalie pogodowe oraz burze z wyładowaniami atmosferycznymi przyczyniają się do wielu uszkodzeń, zniszczeń sprzętu elektronicznego i wyposażenia, a także do powstania znacznych strat materialnych oraz utraty życia ludzi i zwierząt.

treść sponsorowana

Zagrożenia przepięciowe instalacji oraz urządzeń elektrycznych i elektronicznych

Szczególnie niebezpieczne dla instalacji i urządzeń elektronicznych są impulsy elektromagnetyczne, których zasięg działania obejmuje znaczne obszary. Źródłem takich impulsów prądowych i napięciowych, które charakteryzują się dużą wartością szczytową oraz bardzo krótkim czasem narastania i trwania, są wymienione już wcześniej wyładowania atmosferyczne.

etitec ml opt

Rys. 1. Ogranicznik przepięć Typ 1, 2, 3 – ETITEC ML T123 300/12,5 4+0 warystorowy

Te przykre doświadczenia przyczyniły się do zwrócenia szczególnej uwagi na wyposażenie obiektów budowlanych w ochronę odgromową i przeciwprzepięciową. Zewnętrzna ochrona odgromowa – piorunochron, ma za zadanie ochronić strukturę budynku przed bezpośrednim wyładowaniem atmosferycznym. W czasie bezpośredniego wyładowania piorunowego w obiekt budowlany, prawidłowo zaprojektowana i wykonana zewnętrzna instalacja odgromowa powinna przejąć prąd piorunowy i skutecznie odprowadzić go do uziemienia. Przepływ prądu piorunowego nie powinien spowodować jakichkolwiek szkód w chronionym obiekcie i musi być bezpieczny dla ludzi i zwierząt przebywających wewnątrz i na zewnątrz budynku. Ale źródłem uszkodzeń sprzętu elektrycznego i elektronicznego mogą być również wyładowania bezpośrednie lub pośrednie w napowietrzną linię zasilającą budynek lub tzw. przepięcia wewnętrzne. Dowiedz się więcej >>

etitec cm t23 opt

Rys. 2. Ogranicznik przepięć Typ 2,3 – ETITEC CM T23 275/20 4+0 warystorowy

Niebezpieczne przepięcia wewnętrzne występujące w instalacjach elektrycznych niskiego napięcia są najczęściej spowodowane:

  • czynnościami łączeniowymi – manewrowymi aparatów elektrycznych – zjawiskiem elektryczności statycznej. Tzw. przepięcia łączeniowe – wewnętrzne mogą być spowodowane: szybkimi i częstymi zmianami obciążenia urządzeń indukcyjnych (silniki, transformatory, elektromagnesy) lub pojemnościowych (baterie kondensatorowe),
  • wyłączaniem zwarć przez bezpieczniki topikowe,
  • czynnościami manewrowymi (załączaniem i wyłączaniem) odbiorników indukcyjnych i pojemnościowych za pomocą łączników bezstykowych, np. tyrystorowych. Wartości maksymalne tych przepięć mogą wielokrotnie przekraczać wartości ich napięć znamionowych oraz wytrzymałość elektryczną izolacji urządzeń elektronicznych, co może być przyczyną ich zniszczenia i zagrożeniem dla obsługi.

Natomiast przepięcia na skutek elektryczności statycznej powstają w wyniku ładowania się ładunkami elektrostatycznymi urządzeń technicznych, co prowadzi do powstania w ich wnętrzu silnych pól elektrycznych, które mogą niekorzystnie oddziaływać na pracę tych urządzeń poprzez przepływ prądów powierzchniowych (wyrównywanie potencjałów) lub indukowanie napięć i prądów zakłócających.

etitec gsm opt

Rys. 3. Ogranicznik przepięć Typ 1,2 – ETITEC GSM T12 275/25 1+0 iskiernikowy – bez prądu upływu

Ograniczniki przepięć w instalacjach elektrycznych

Aparatami służącymi do ochrony instalacji elektrycznych i urządzeń przed skutkami przepięć zarówno atmosferycznych, jak i łączeniowych są modułowe ograniczniki przepięć serii ETITEC M… (rys. 1). Elementami czynnymi tych ograniczników są: warystor, iskiernik lub, w przypadku ograniczników kombinowanych, warystor i iskiernik połączone szeregowo. Warystor jest to rezystor pastylkowy wykonany z tlenku cynku (ZnO) i jest półprzewodnikiem, natomiast iskiernik jest rurką metalową wypełnioną gazem szlachetnym z umieszczonymi wewnątrz dwoma elektrodami.

Obydwa te elementy, jako wewnętrzne części ogranicznika, w normalnych warunkach przedstawiają bardzo dużą rezystancję. W chwili pojawienia się na zaciskach ogranicznika przepięcia ich rezystancja gwałtownie się zmniejsza i przez ogranicznik zaczyna płynąć prąd wyładowczy. Spadek napięcia na zaciskach ogranicznika podczas przepływu tego prądu przez ogranicznik, zwany napięciem obniżonym Up, stanowi o poziomie ochrony ogranicznika i ma decydujące znaczenie w skuteczności ochrony przeciwprzepięciowej, a jednocześnie jest napięciem panującym na chronionym urządzeniu w czasie przepływu prądu wyładowczego. Jest to jeden z najważniejszych parametrów technicznych wyrażonych najczęściej w kilowoltach (kV), który musi być prezentowany na ograniczniku przepięć. Więcej na ten temat >>

etitec sm opt

Rys. 4. Ogranicznik przepięć – kombinowany Typ 1,2 – ETITEC SM T12 300/12,5 4+0 warystorowo-iskiernikowy, bez prądu upływu

Należy nadmienić, że ogranicznik z szeregowo połączonymi wewnątrz elementami warystorem i iskiernikiem – ETITEC SM… (rys. 4) – jest pozbawiony prądu upływu, co jest jego techniczną zaletą dla dostawcy energii elektrycznej, kiedy jest zamontowany przed licznikiem energii elektrycznej.

Rys. 5 przedstawia przepływ prądu wyładowczego przez 2-stopniowy układ ograniczników przepięć od strony napowietrznej linii zasilającej obiektu budowlanego i mechanizm ograniczania przepięć na poszczególnych stopniach – typach ograniczników T 1,2 i T 2,3 zainstalowanych przed chronionym urządzeniem.

Podział ograniczników przepięć

Uwzględniając występujące zagrożenia oraz wymagane poziomy napięciowej ochrony przepięciowej, ograniczniki przeznaczone do montażu w instalacji elektrycznej o napięciu do 1000 V podzielono na trzy typy. Przeznaczenie ograniczników przepięć poszczególnych typów oraz miejsca ich montażu zestawiono w tabeli.

W normie PN-EN 61643-11 podzielono próby laboratoryjne, jakim poddawane są ograniczniki przepięć na trzy klasy: I, II i III. Testy według tych klas polegają na badaniu ograniczników przez producentów odpowiednią wartością prądu wyładowczego i odpowiednio zdefiniowanym kształcie impulsu testującego lub odpowiednio zdefiniowanym impulsem napięciowym.

eti polam ograniczniki 11881

 Rys. 5. Dwustopniowy układ ochronny złożony z ograniczników T1,2 i T2,3

I tak ograniczniki przepięć:

  • klasy I (jako Typ 1) podlegają testowi prądem udarowym – piorunowym Iimp o kształcie 10/350 μs (odpowiada on bezpośredniemu oddziaływaniu prądu piorunowego na chroniony obiekt);
  • klasy II (jako Typ 2) podlegają testowi prądem wyładowczym znamionowym In o kształcie 8/20 μs (odpowiada on pośredniemu oddziaływaniu na chroniony obiekt prądu piorunowego, obniżonego za pomocą ograniczników klasy I) lub przepięciom łączeniowym;
  • klasy III (jako Typ 3) podlegają testowi tym samym prądem In o kształcie 8/20 μs co ograniczniki klasy II oraz dodatkowo impulsem (udarem) napięciowym UOC o kształcie 1,2/50 μs.

Tak więc, jeżeli producent ogranicznika deklaruje go jako Typ 1, musi zdefiniować dla niego znamionową wartość prądu udarowego (piorunowego) Iimp (kA), i odpowiednio dla ogranicznika Typu 2 muszą być podane wartości prądu wyładowczego znamionowego In (kA) oraz prądu największego Imax (kA), a dla ogranicznika Typu 3 – największa wartość impulsu (udaru) napięciowego UOC (kV). Więcej o ogranicznikach przepięć >>

Wszystkie te wymienione wartości muszą być podane w formie nadruku na widocznej – przedniej części ogranicznika po jego zainstalowaniu oraz w dołączonej dokumentacji technicznej (karta katalogowa, instrukcja instalacji itd.). Ograniczniki przepięć można sklasyfikować zgodnie z więcej niż jedną klasą testu (np. z klasą I (Typ 1), jak i klasą II (Typ 2). W takim przypadku należy przeprowadzić wymagane testy tych ograniczników dla wszystkich deklarowanych klas testów. Wtedy ogranicznik przybiera znamiona typu podwójnego, np. jako Typ 1,2, lub Typ 2,3.

Dwustopniowe i wielostopniowe układy ochronne ograniczników przepięć

Dwustopniowy układ ochronny ograniczników przepięć polega na przyłączeniu do chronionej instalacji ograniczników zarówno Typu 1 lub Typu 1,2, jak i ograniczników Typu 2 jednocześnie, jak pokazano na rys. 6. Dotyczy to zwłaszcza ochrony, którą powinny być objęte instalacje i urządzenia należące do I lub II kategorii wytrzymałości udarowej, pracujące w obiektach wyposażonych w zewnętrzną instalację odgromową lub szczególnie narażone na wyładowania atmosferyczne. Wielostopniowy układ ochronny powinien być również stosowany w obiekcie bez zewnętrznej instalacji odgromowej, ale zasilanym linią napowietrzną lub gdy pracują w nim urządzenia o niskiej wytrzymałości udarowej izolacji – poniżej 1,5 kV.

W przypadku zastosowania wielostopniowego układu ochrony przepięciowej wymagana jest wzajemna koordynacja współpracy pomiędzy ogranicznikami stanowiącymi pierwszy stopień ochrony – Typ 1 lub Typ 1,2, a ogranicznikami z następnych stopni ochrony – Typ 2 i Typ 3. Prawidłowa współpraca pomiędzy ogranicznikami Typ 1 (ETITEC ML...) i Typ 2 (ETITEC CM…) jest zapewniona, jeżeli aparaty te dzieli odcinek przewodu czynnej części instalacji o długości co najmniej 10 m (rys. 6). W przypadku zastosowania na pierwszym stopniu ograniczników posiadających szeregowo połączone elementy warystorowe i iskiernikowe – ETITEC SM… lub tylko iskierników – ETITEC GSM… nie ma potrzeby zachowania wymogu odcinka przewodu min. 10 m pomiędzy ogranicznikiem Typu 1,2 i Typu 2.

eti polam ograniczniki 11881

Rys. 6. Trójstopniowy układ ochronny ograniczników przepięć

W obiektach bez zewnętrznej instalacji odgromowej (budynki wielomieszkaniowe lub jednorodzinne) zasilanych linią kablową (nie krótszą niż 150 m) można stosować ograniczniki Typu 2 jako pierwszy stopień w miejscu wejścia instalacji zasilającej do obiektu (w złączu). W przypadku instalacji rozległych ograniczniki Typu 2 należy instalować co 20 m (rys. 6). W budynkach niskich i rozległych należy montować ograniczniki Typu 2 w rozdzielnicach obwodowych (np. zasilających czuły sprzęt elektroniczny), zachowując odległość nie większą niż 20 m od chronionych urządzeń. Jeżeli w obiekcie budowlanym znajduje się znaczna ilość czułego sprzętu elektronicznego, wymagane jest zastosowanie trójstopniowego układu ochronnego poprzez instalację ograniczników przepięć Typu 3. W takim przypadku należy zwrócić uwagę, aby ograniczniki trzeciego stopnia – Typ 3 – nie były instalowane zbyt blisko miejsca zainstalowania ograniczników Typu 2. Minimalna odległość, jaka powinna dzielić te ograniczniki, powinna wynosić nie mniej niż 5 m czynnej instalacji.

* * *

Firma ETI Polam jest jednym z wiodących producentów elektrycznych urządzeń do zabezpieczeń, rozdziału mocy oraz zabezpieczeń przeciwprzepięciowych. Dokładne dane techniczne prezentowanych w niniejszym artykule ograniczników przepięć znajdują się w katalogu głównym na naszej stronie www.etipolam.com.pl w dziale ETITEC >>

Nazwa ogranicznika

przepięć

Typ

(wg PN-EN 61643-11)

Przeznaczenie

Miejsce montażu

Do ochrony wstępnej

ETITEC A

Typ 2

Ochrona przed przepięciami pochodzenia atmo­sfe­rycznego

Linie elektroenergetyczne zasilające napowietrzne niskiego napięcia

Do ochrony przed prądami piorunowymi Iimp

Typ 1

Typ 1,2

T1,2

T1

Ochrona przed bezpośrednim oddziaływaniem prądu piorunowego (wyrównywanie potencjałów w budynkach), przepięciami pochodzenia atmosferycznego oraz przepięciami łączeniowymi

Miejsce wprowadzania instalacji elektrycznej do obiektu budowlanego posiadającego instalację odgromową. Przyłącze, rozdzielnica główna

Do ochrony przed prądami wyładowczymi znamionowymi In

Typ 2

Typ 2,3

T2,3

T2

Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi indukowanymi (pośrednimi), przepięciami łączeniowymi oraz wszelkiego rodzaju przepięciami „przepuszczonymi” przez ograniczniki przepięć Typ 1 lub Typ 1,2

Rozgałęzienia instalacji elektrycznej w obiekcie budowlanym, rozdzielnica główna lub mieszkaniowa (podrozdzielnica)

Typ 3

T3

Ochrona przed przepięciami atmosferycznymi indukowanymi (pośrednimi), przepięciami łączeniowymi

Podrozdzielnice, rozdzielnice mieszkaniowe, gniazda wtykowe, puszki lub bezpośrednio przy chronionych urządzeniach

 

Komentarze

Najnowsze produkty i technologie

Nobless Polska Jak prawidłowo nałożyć olej na taras – krok po kroku

Jak prawidłowo nałożyć olej na taras – krok po kroku Jak prawidłowo nałożyć olej na taras – krok po kroku

Właściwe zabezpieczenie tarasu jest kluczowe dla jego trwałości i estetyki. Jednym z najpopularniejszych sposobów ochrony drewna tarasowego jest stosowanie oleju. W tym szczegółowym przewodniku przedstawiamy...

Właściwe zabezpieczenie tarasu jest kluczowe dla jego trwałości i estetyki. Jednym z najpopularniejszych sposobów ochrony drewna tarasowego jest stosowanie oleju. W tym szczegółowym przewodniku przedstawiamy krok po kroku, jak prawidłowo nałożyć olej na taras, zapewniając mu optymalną ochronę.

De Dietrich Nowość! Stojące gazowe kotły kondensacyjne C 230 EVO od De Dietrich

Nowość! Stojące gazowe kotły kondensacyjne C 230 EVO od De Dietrich Nowość! Stojące gazowe kotły kondensacyjne C 230 EVO od De Dietrich

Nowa seria kotłów C230 EVO z zakresu Techniki Komercyjnej stanowi kontynuację dobrze przyjętej przez rynek serii C230 ECO.

Nowa seria kotłów C230 EVO z zakresu Techniki Komercyjnej stanowi kontynuację dobrze przyjętej przez rynek serii C230 ECO.

KFA Armatura Obalamy mity o grzejniku aluminiowym

Obalamy mity o grzejniku aluminiowym Obalamy mity o grzejniku aluminiowym

Grzejniki aluminiowe są jednymi z najpopularniejszych rozwiązań stosowanych w domach i mieszkaniach. Choć są znane od lat i sprawdzone przez miliony użytkowników, wciąż krąży wokół nich wiele mitów oraz...

Grzejniki aluminiowe są jednymi z najpopularniejszych rozwiązań stosowanych w domach i mieszkaniach. Choć są znane od lat i sprawdzone przez miliony użytkowników, wciąż krąży wokół nich wiele mitów oraz fałszywych przekonań. Postanowiliśmy więc obalić niektóre z nich i podzielić się wiedzą, podając kilka niezaprzeczalnych faktów.

DOMITECH P. Janiszewski T. Wąż Sp. k. Pięlęgnacja trawnika z domitech

Pięlęgnacja trawnika z domitech Pięlęgnacja trawnika z domitech

Według niektórych dbanie o trawnik w ogrodzie to tylko jej koszenie. Jednak koszenie to jeden z wielu elementów pielęgnacji. Aby trawnik wyglądał zdrowo i pięknie, należy wykonać szereg czynności w odpowiednim...

Według niektórych dbanie o trawnik w ogrodzie to tylko jej koszenie. Jednak koszenie to jeden z wielu elementów pielęgnacji. Aby trawnik wyglądał zdrowo i pięknie, należy wykonać szereg czynności w odpowiednim czasie. Dowiedz się, jak dbać o trawnik w Twoim ogrodzie.

DOMITECH P. Janiszewski T. Wąż Sp. k. Jaką szlifierkę wybrać? Szlifierka oscylacyjna vs mimośrodowa

Jaką szlifierkę wybrać? Szlifierka oscylacyjna vs mimośrodowa Jaką szlifierkę wybrać? Szlifierka oscylacyjna vs mimośrodowa

Jeżeli zastanawiasz się, którą szlifierkę wybrać, mimośrodową czy oscylacyjną, lub nie wiesz, jakie różnice występują między tymi dwoma urządzeniami, ten artykuł jest dla Ciebie! Przedstawiamy charakterystykę...

Jeżeli zastanawiasz się, którą szlifierkę wybrać, mimośrodową czy oscylacyjną, lub nie wiesz, jakie różnice występują między tymi dwoma urządzeniami, ten artykuł jest dla Ciebie! Przedstawiamy charakterystykę tych urządzeń, porównujemy ich zastosowanie oraz wyjaśniamy wątpliwości.

DOMITECH P. Janiszewski T. Wąż Sp. k. Meble z palet – jak je wykonać i zaaranżować?

Meble z palet – jak je wykonać i zaaranżować? Meble z palet – jak je wykonać i zaaranżować?

Meble z palet to nieustannie popularny trend wśród majsterkowiczów i osób, które nie lubią gotowych, marketowych rozwiązań, bądź chcą żyć w zgodzie z ideą zero waste. Pomysłów na wykorzystanie dostępnych...

Meble z palet to nieustannie popularny trend wśród majsterkowiczów i osób, które nie lubią gotowych, marketowych rozwiązań, bądź chcą żyć w zgodzie z ideą zero waste. Pomysłów na wykorzystanie dostępnych niemal wszędzie palet jest mnóstwo. Często można natknąć się na nietypowe i zaskakujące projekty wykonane z tego materiału. Oto kilka pomysłów na wykorzystanie palet.

Copyright © 2004-2019 Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa, nr KRS: 0000537655. Wszelkie prawa, w tym Autora, Wydawcy i Producenta bazy danych zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione. Korzystanie z serwisu i zamieszczonych w nim utworów i danych wyłącznie na zasadach określonych w Zasadach korzystania z serwisu.
Portal Budowlany - Ekspertbudowlany.pl



Facebook     Instagram     Twitter     YouTube

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień przeglądarki dotyczących cookies. Nim Państwo zaczną korzystać z naszego serwisu prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności oraz Informacją o Cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności oraz Informacji o Cookies. Administratorem Państwa danych osobowych jest Grupa MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.K., nr KRS: 0000537655, z siedzibą w 04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18, tel. +48 22 810-21-24, właściciel strony www.ekspertbudowlany.pl. Twoje Dane Osobowe będą chronione zgodnie z wytycznymi polityki prywatności www.ekspertbudowlany.pl oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r i z Ustawą o ochronie danych osobowych Dz.U. 2018 poz. 1000 z dnia 10 maja 2018r.