Jak dbać o ocieploną elewację
Fot. SSO
O ocieploną elewację, podobnie jak np. o samochód, należy właściwie dbać. Aby zachować zakładane parametry izolacyjności termicznej i estetykę budynku, wymagane są regularne kontrole elewacji, czyszczenie i konserwacje oraz niezwlekanie z naprawami, jeżeli doszło do jakichkolwiek usterek.
Zobacz także
Austrotherm Ocieplenie domu energooszczędnego
Dom energooszczędny to dom, który charakteryzuje się bardzo niskim zapotrzebowaniem na energię, co pozwala oszczędzić na kosztach eksploatacji oraz chronić środowisko. Do jego budowy wykorzystuje się technologie...
Dom energooszczędny to dom, który charakteryzuje się bardzo niskim zapotrzebowaniem na energię, co pozwala oszczędzić na kosztach eksploatacji oraz chronić środowisko. Do jego budowy wykorzystuje się technologie i materiały, które pomagają uzyskać odpowiednią klasę energooszczędności, zgodnie z obowiązującymi warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Wymagania określone w tym rozporządzeniu, obowiązują od stycznia 2021 r. i są bardzo restrykcyjne. Obligują uczestników...
Austrotherm Biały czy szary – jaki styropian wybrać do ocieplenia domu?
Ocieplenie domu styropianem to popularny w Polsce sposób termoizolacji. Przy ociepleniu domu ważne jest fachowe wykonanie prac i jakość samego styropianu. Dowiedz się, jaki styropian wybrać i czy do ocieplenia...
Ocieplenie domu styropianem to popularny w Polsce sposób termoizolacji. Przy ociepleniu domu ważne jest fachowe wykonanie prac i jakość samego styropianu. Dowiedz się, jaki styropian wybrać i czy do ocieplenia domu styropianem lepiej zastosować ten tradycyjny biały czy może grafitowy.
Marcin Feliks Dział doradztwa technicznego Austrother Budownictwo zrównoważone realizowane przy użyciu styropianu z oferty firmy Austrotherm
Dane z raportów ONZ za 2020 r. wskazują, że budynki odpowiadają za prawie 40% światowych emisji dwutlenku węgla (2020 Global Status Report for Buildings and Construction: Towards a Zero emision, Efficient...
Dane z raportów ONZ za 2020 r. wskazują, że budynki odpowiadają za prawie 40% światowych emisji dwutlenku węgla (2020 Global Status Report for Buildings and Construction: Towards a Zero emision, Efficient and Resilient Buildings and Construction Sector). Niecałe 30% to tzw. operacyjny ślad węglowy, czyli taki, który powstaje w trakcie eksploatacji budynków, pozostałe 10% dotyczy zużycia energii niezbędnej do pozyskania surowców, produkcji materiałów budowlanych, ich zabudowy i późniejszej rozbiórki,...
Długowieczność ocieplonej elewacji w dużej mierze zależy od doboru wysokiej jakości odpowiednich materiałów składających się na kompletny system ociepleń, w tym chemii budowlanej (np. zaprawy klejące i szpachlowe, grunty, tynki, farby) wyłącznie od tego samego producenta.
Należy pamiętać, że tylko taki układ został sprawdzony pod kątem trwałości i dla takich systemów wydano stosowne dokumenty dopuszczające je do sprzedaży i stosowania w budownictwie.
Niezwykle istotny jest też prawidłowy montaż układu ociepleniowo-elewacyjnego, który powinien być zgodny z zaleceniami danego producenta.
Prawidłowo wykonany projekt, uwzględniający szczegółowe rozwiązania w taki sposób, aby m.in. uniknąć mostków termicznych, fachowe wykonawstwo, uwzględniające wspomniane detale, z użyciem wysokiej jakości zestawów materiałów to znacząca, ale tylko część sukcesu.
Czyszczenie mechaniczne ocieplonej elewacji zasiedlonej glonami: - wstępne mycie elewacji i/lub nakładanie środka do sanityzacji; Fot. archiwum SSO | Czyszczenie mechaniczne ocieplonej elewacji zasiedlonej glonami: – mycie elewacji pod ciśnieniem; Fot. archiwum SSO | Efekt czyszczenia - po lewej stronie część ściany po zabiegach, po prawej - część nieoczyszczona; Fot. archiwum SSO |
Zagrożenia wynikające z eksploatacji, jak ich unikać i jak naprawiać powstałe uszkodzenia
Elewacje budynków codziennie narażone są na wpływ warunków atmosferycznych i ewentualne uszkodzenia mechaniczne. Zagrożeń wynikających z eksploatacji może być wiele, a do najczęstszych należą: zabrudzenia elewacji, korozja biologiczna, rysy i pęknięcia, blaknięcie kolorów oraz uszkodzenia mechaniczne, których konsekwencją może być np. odspajanie się tynku, a w dalszej kolejności powstanie mostków termicznych.
Zdarza się również, że niefachowa i nieprzemyślana ingerencja mieszkańców (np. montaż anten, krat itp.) doprowadza do powstania zarówno ognisk potencjalnych uszkodzeń, jak również pogorszenia izolacyjności systemu poprzez "wytworzenie" mostków termicznych.
Przykłady usterek na ocieplonej elewacji wymagające napraw; fot. archiwum SSO | |
Fot. 4. Odspojenie w warstwie zbrojonej | Fot. 5. Uszkodzenie mechaniczne spowodowane przez uderzenie twardym przedmiotem |
Fot. 6. Uszkodzenie mechaniczne | Fot. 7. Uszkodzenia spowodowane przez gradobicie |
Najczęstszym powodem zabrudzenia ścian są zanieczyszczenia z atmosfery. Zjawisko to najszybciej objawia się w miastach o dużym zanieczyszczeniu powietrza i na budynkach usytuowanych w miejscach o dużym natężeniu ruchu.
Ponadto zabrudzenia szczególnie uwidaczniają tynki o zdecydowanej fakturze oraz te, których struktura została niedokładnie i nierównomiernie zatarta.
Aby zminimalizować ryzyko zabrudzenia, istotne jest, aby prace tynkarskie wykonać bardzo estetycznie, używając do tego tynków najmniej podatnych na zabrudzenia, tj. tynków lub farb silikonowych, które mają własności samoczyszczące.
Jeżeli jednak elewacja już uległa zabrudzeniu, należy podjąć próbę usunięcia zanieczyszczeń np. za pomocą myjki ciśnieniowej. Gdy ta metoda nie wystarcza, trzeba spróbować ręcznego szorowania szczotką o twardym włosiu przy użyciu wody z detergentem.
Korozja biologiczna na elewacji to innymi słowy porosty pleśni, alg lub grzybów. Najczęściej dzieje się tak w miejscach o podwyższonej wilgotności powietrza, np. przy zbiornikach wodnych oraz w miejscach zlokalizowanych w pobliżu skupiska zieleni, tj. drzew, krzewów czy lasów.
Skażenie biologiczne najszybciej można zaobserwować na ścianach północnych i północno-wschodnich, gdyż to właśnie one najdłużej przebywają w cieniu, przez co mają tendencję do dłuższego zawilgocenia. Gorzej, kiedy do zawilgocenia ściany dochodzi poprzez podciąganie kapilarne.
Wtedy wilgoć może przedostawać się również do warstwy ociepleniowej i elewacyjnej, a zawilgocona warstwa ociepleniowa pogarsza właściwości termoizolacyjne, czego konsekwencją może być niekontrolowane wystąpienie mostków termicznych.
Przykłady usterek na ocieplonej elewacji wymagające napraw; fot. archiwum SSO: | |
Fot. 8. Uszkodzenie mechaniczne | Fot. 9. Graffiti na elewacji |
Aby pozbyć się niepożądanych efektów zawilgocenia ścian, w pierwszej kolejności należy poprawnie zaizolować fundamenty i osuszyć mury lub też naprawić np. cieknącą rynnę.
Jeżeli elewacja nie jest uszkodzona, a pojawiają się na niej pierwsze objawy skażeń mikrobiologicznych, z reguły wystarczy zastosowanie specjalnego preparatu grzybo- i pleśniobójczego oraz odmalowanie elewacji farbą o podwyższonej odporności na tego typu skażenia.
Warto też wspomnieć o działaniach prewencyjnych, tzn. już w fazie projektu dobrać materiały odporne na korozję biologiczną. Zastosowanie takich materiałów może całkowicie wyeliminować lub znacząco opóźnić pojawienie się mikroorganizmów na elewacjach.
Elewacje narażone są też na powstawanie rys, pęknięć i odspojeń. Wszystko zaczyna się od pojawienia niewielkich rys czy mikropęknięć spowodowanych np. zbyt szybkim wysychaniem tynku podczas tynkowania w wysokiej temperaturze powietrza.
Innym przykładem może być zastosowanie nieodpowiedniej masy tynkarskiej, która może nie wytrzymać naprężeń termicznych.
Aby nie dopuścić do etapu odspojeń, rysy należy pokryć warstwą farby polimerowej, np. akrylowej czy silikonowej lub też specjalnymi farbami przeznaczonymi do tego celu. Jeżeli jednak rysy są szersze niż około 0,4 mm, przed malowaniem należy je wypełnić, np. akrylem.
Głębsze pęknięcia, łuszczenie i odspajanie tynku to usterki poważniejsze, które mogą sygnalizować wady konstrukcji budynku lub być wynikiem zawilgocenia czy wady tynku. Miejsca, w których nastąpiło odspojenie tynku, trzeba delikatnie skuć tak, aby nie uszkodzić warstwy zbrojonej ani izolacyjnej.
Uszkodzenie warstwy izolacyjnej jest szczególnie niebezpieczne z punktu widzenia mostków cieplnych, czyli niepożądanych strat ciepła. Naprawę odspojonego tynku wykonujemy poprzez przeszlifowanie i oczyszczenie brzegów tynku, a następnie zagruntowanie warstwy zbrojonej i nałożenie identycznego tynku.
Niestety, tak wykonany zabieg raczej nie będzie wyglądał estetycznie, powstanie bowiem efekt widocznej łaty, dlatego też zaleca się przemalowanie całej ściany.
Szczegółową technologię naprawy warto uzgodnić z systemodawcą, który w zależności od uszkodzeń, może zaproponować gotowe rozwiązania materiałowo-technologiczne.
Uszkodzenia elewacji mogę też mieć znacznie gorszy charakter. Mocne uderzenie czy powalone drzewo mogą doprowadzić nawet do odspojenia się ocieplenia od muru i uszkodzenia wszystkich elementów składowych układu ociepleniowego. W takim wypadku naprawa polega na wycięciu kawałka uszkodzonego ocieplenia i uzupełnieniu pustej przestrzeni nową warstwą termoizolacji, warstwą zbrojoną i tynkiem.
Przeglądy okresowe elewacji
Prawo budowlane szczegółowo reguluje sprawę utrzymania budynków, czemu służy m.in. prowadzenie książki obiektu budowlanego oraz kontroli okresowych, obejmujących również elewacje. Obowiązek ten nie dotyczy co prawda budynków jednorodzinnych, aby jednak uniknąć degradacji ocieplenia oraz zachować odpowiedni jego wygląd i działanie, należy dokonywać regularnych przeglądów zainstalowanego systemu ociepleń.
Intensywność przeglądów w domach jednorodzinnych uzależniona jest od stopnia narażenia elewacji na uszkodzenia oraz oddziaływania środowiska zewnętrznego. Częstym przeglądom należy poddawać obiekty znajdujące się w strefach silnie obciążonych użytkowo oraz te usytuowane w miejscach podatnych na zabrudzenia czy skażenia biologiczne.
Wykonując przeglądy elewacji, powinniśmy poddać ocenie kilka kluczowych aspektów.
Pierwszym z nich jest ocena uszkodzeń mechanicznych, powstałych podczas użytkowania budynku, czy wywołanych przez środowisko zewnętrzne, tj. sprawdzenie stanu obróbek blacharskich i pokrycia dachowego, drożności rynien i rur spustowych, a także stanu uszczelnień oraz połączeń między systemem ociepleń a innymi materiałami zastosowanymi na elewacji.
Następnie należy ocenić stopień zabrudzenia elewacji oraz występującego porażenia mikroorganizmami, tj. przeprowadzić ocenę stanu elewacji pod kątem występowania zanieczyszczeń mechanicznych (kurz, brud, oleje itp.) oraz ocenę stanu elewacji pod kątem występowania zanieczyszczeń biologicznych (algi, grzyby).
Bardzo ważnym etapem jest też poddanie ocenie stopnia utraty koloru i wykwitów na powierzchni powłok elewacyjnych. Problem blaknięcia koloru najbardziej widoczny jest na powierzchniach elewacji pokrytych kolorami ciemnymi, intensywnymi, których wskaźnik odbicia światła rozproszonego HBW wynosi poniżej 20%, a w przypadku tynków silikatowych poniżej 40%. Wówczas elewacja szybko się nagrzewa, powodując nierzadko zauważalne odbarwienia.
W efekcie przeglądu elewacji, w przypadku stwierdzenia ewentualnych uszkodzeń czy nieprawidłowości, należy zastanowić się nad podjęciem stosownych działać zaradczych. Często bowiem nawet niewielkie prace konserwacyjne, umycie fasady lub jej pomalowanie nie tylko podnoszą walory estetyczne, ale przede wszystkim znacząco wydłużają trwałość systemu ociepleniowego.
ZDANIEM EKSPERTA |
|
Dzięcioł zrobił około 12-centymetrową dziurę w elewacji tuż pod dachem, są również ślady w innych miejscach, ale ta dziura jest największa. Jak ją naprawić? Metoda naprawy zależna jest w pewnym stopniu od rodzaju i głębokości uszkodzenia. Należy przeprowadzić ją w następujący sposób:
Prawidłowa naprawa jest dosyć trudna w realizacji i uzyskanie dobrego efektu wymaga dokładności. Pomimo uzyskania stosunkowo jednorodnej powierzchni, naprawa wykonana tą metodą będzie jednak widoczna. Ponieważ ludzkie oko jest najbardziej czułe na niedoskonałości widoczne w pionie i w poziomie, aby oszukać wzrok, nacięcia najlepiej wykonywać pod kątem 45° (czyli w kształcie karo). Uzyskany efekt można także poprawić, malując dodatkowo większą powierzchnię elewacji farbą. Naprawę takiego uszkodzenia najlepiej powierzyć specjaliście. |
Sławomir Zalewski, Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń |