Nawiewniki okienne – wszystko, co trzeba o nich wiedzieć
Nie od dziś wiadomo, że należy zapewnić prawidłową cyrkulację powietrza w każdym pomieszczeniu, w którym przebywamy. Brak wystarczającej ilości świeżego powietrza z zewnątrz może w dłuższej perspektywie skutkować wieloma dolegliwościami układu oddechowego (np. tzw. syndromem chorego budynku, czyli SBS), nie mówiąc już o gorszym samopoczuciu i nawracających bólach głowy. Jedną z metod zapewnienia stałej wymiany powietrza w budynkach, w których wykorzystywana jest wentylacja grawitacyjna, mechaniczna wywiewna lub hybrydowa (połączenie dwóch poprzednich), są nawiewniki okienne. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje na ich temat, które powinien znać każdy z nas.
Nawiewnik okienny – co to takiego?
Zacznijmy od podstaw, czyli do tego, czym właściwie są nawiewniki okienne. Są to niewielkich rozmiarów urządzenia nawiewne umieszczane w górnej części okien lub drzwi balkonowych, których podstawowym zadaniem jest zapewnienie stałego, kontrolowanego napływu powietrza zewnętrznego. Oznacza to, że do pracy nie wymagają zasilania. Nawiewniki cechują się bardzo prostą budową – na ogół składają się jedynie z zewnętrznej czerpni i wewnętrznego regulatora. Większość dostępnych obecnie na rynku nawiewników działa całkowicie automatycznie i wymaga jedynie sporadycznej konserwacji. Urządzenia te mogą też być wyposażone w specjalne filtry antysmogowe i tłumiki akustyczne znacznie zwiększające ich funkcjonalność.
Montaż nawiewników okiennych eliminuje potrzebę otwierania okien i zwalcza problemy w działaniu wentylacji grawitacyjnej – po pewnym czasie są w stanie ustabilizować ciąg, a nawet cofnąć skutki nieprawidłowej wentylacji, np. nadmiernej wilgotności powietrza (objawiającej się osiadaniem pary wodnej na szybach) czy zalegających nieprzyjemnych zapachów.
Ich dodatkową zaletą jest szybka instalacja – pojedynczy nawiewnik będzie gotowy do działania w mniej niż 40 minut (wliczając w to modele wymagające wycięcia otworu w ramie okiennej). Proces ten można jeszcze bardziej uprościć, kupując okna fabrycznie przygotowane do ich instalacji (w przypadku okien aluminiowych jest to nawet konieczne).
Czym różnią się od siebie nawiewniki okienne? Rodzaje nawiewników okiennych
Nawiewniki okienne mogą różnić się od siebie na podstawie dwóch cech – rodzaju sterowania i sposobu montażu. Ta druga cecha ma odzwierciedlenie w ich wyglądzie.
Sterowanie
Biorąc pod uwagę tę cechę, można podzielić nawiewniki na ręczne i automatyczne. Nawiewniki automatyczne dzielą się na kolejne podgrupy, z których obecnie dostępne są nawiewniki higrosterowane, ciśnieniowe i hybrydowe.
Nawiewniki ręczne
Nawiewniki okienne sterowane ręcznie wyposażone są w pokrętła lub niewielkie dźwignie (starsze modele) pozwalające na ręczną regulację stopnia otwarcia ich przesłony – to najprostszy możliwy rodzaj nawiewnika.
Wygrywają pod względem ceny, ale bezsprzecznie zajmują ostatnie miejsce, jeśli chodzi o wygodę obsługi. Łatwo zapomnieć o regulacji takiego nawiewnika, zwłaszcza gdy jest się pochłoniętym codziennymi zajęciami. Przykładowo, gdy zostawi się go w pełni otwartym przy zimowym wyjściu z domu, może to prowadzić do wychłodzenia pomieszczenia przy dłuższej nieobecności. Poza tym spora część nawiewników automatycznych ma wbudowaną opcję ręcznego sterowania, więc urządzenia tego typu są już dość rzadko oferowane.
Nawiewniki higrosterowane
Nawiewniki okienne higrosterowane działają na podstawie aktualnego poziomu wilgotności względnej wewnątrz pomieszczenia – elementem sterującym jest tutaj umieszczony w regulatorze higrometr. Im wyższa jest wilgotność, tym szerzej otwiera się klapa nawiewnika i zacznie się ona zamykać, gdy poziom wilgotności spadnie.
Standardowy zakres wilgotności, w jakim działają tego typu nawiewniki, przypada na 35–70% (wartości te odpowiadają minimalnemu i maksymalnemu otwarciu). Część z nich ma też podstawowy mechanizm sterowania ręcznego.
Nawiewniki ciśnieniowe
Nawiewniki okienne ciśnieniowe regulują dopływ powietrza zewnętrznego na podstawie różnicy ciśnienia między pomieszczeniem a zewnętrzem. Elementem sterującym jest tutaj umieszczony w czerpni aerodynamiczny płat aluminium. Unosi się on bezpośrednio w strumieniu powietrza i reaguje na zmiany szybkości jego przepływu wynikające z różnicy ciśnień, przymykając lub otwierając nawiewnik.
Wysokość nie wpływa w istotnym stopniu na efektywność pracy takiego nawiewnika, przez co jest to idealne rozwiązanie w przypadku wysokich budynków, np. bloków mieszkalnych. Warto też pamiętać, że przepływ powietrza przez nawiewnik ciśnieniowy nie jest zależny od pogody, dzięki czemu nie ma ryzyka wyziębienia pomieszczenia. Nawiewniki tego typu mogą też być wyposażone w dodatkowe sterowanie ręczne.
Nawiewniki hybrydowe
W przypadku nawiewników okiennych nazwą hybrydowe (lub dwusystemowe) określa się modele łączące czerpnię ciśnieniową z higrosterowanym regulatorem. Pozwala to korzystać z najlepszych cech obu typów nawiewników w jednym urządzeniu. Trzeba jednak pamiętać, że ten typ urządzeń nawiewnych jest wyraźnie droższy od standardowych nawiewników jednosystemowych.
Montaż
Jeśli chodzi o sposób montażu, nawiewniki okienne dzielą się na trzy grupy – szczelinowe, wrębowe i montowane na ramie. Różnice między nimi wynikają ze stopnia ingerencji w konstrukcję okna podczas ich instalacji.
Nawiewniki szczelinowe
Typ montażu z najdłuższym stażem. Wymaga wycięcia frezarką specjalnego otworu w przylgach skrzydła i ościeżnicy (w oknach PVC) lub tylko skrzydła/ościeżnicy (w oknach drewnianych). W oknach aluminiowych takie otwory wykonuje się tylko na etapie produkcji. Jest to zatem najbardziej inwazyjna metoda wymagająca pewnej wprawy – źle wycięty otwór może naruszyć komorę zbrojeniową okna. Powinien się tym zatem zająć wykwalifikowany fachowiec.
Wymiary otworu przelotowego są ściśle związane z danym modelem nawiewnika okiennego – trzeba więc przestrzegać wytycznych producenta. Nawiewniki szczelinowe zakłada się na ogół poziomo w górnej ramie okna, ale część modeli umożliwia również montaż pionowy w bocznej ramie.
Nawiewniki wrębowe
W ich przypadku kwestia montażu jest znacznie prostsza – wystarczy wyciąć i wymienić łącznie trzy fragmenty uszczelek (dwa w ramie i jeden w skrzydle) oraz przykręcić nawiewnik we właściwym miejscu. Nawiewniki wrębowe są znacznie mniejsze od innych typów nawiewników, przez co wciąż trwają dyskusje na temat ich wydajności.
Umiejscowienie wycinanych kawałków uszczelek oraz ich dokładne wymiary są podawane przez producenta danego modelu nawiewnika. Zawsze jednak nawiewnik powinien znaleźć między okuciami górnej części ramy okna – dokładne położenie powinno dobrać się tak, żeby nie przeszkadzał w zamykaniu okna. Urządzenia tego typu można montować w dowolnym rodzaju okien standardowego typu.
Nawiewniki montowane na ramie
Montaż nawiewnika tego typu w ogóle nie ingeruje w konstrukcję okna – kanały przelotowe lokuje się w przestrzeni między górną częścią ramy a nadprożem. Ma to jednak jedną wadę – nawiewników tego typu nie da się założyć na już zamontowanych oknach, gdyż ich instalacja musi przebiegać w momencie wprawiania okien.
Pomijając tę jedną niedogodność, nawiewniki montowane na ramie można zakładać na dowolnych oknach, wliczając w to modele podnoszono-przesuwne typu HS oraz te, na których będą założone rolety zewnętrzne. Warto też pamiętać, że taki nawiewnik będzie niemal niewidoczny – większość urządzenia znajdować się będzie w warstwie tynku nad oknem.
Jak rozmieścić nawiewniki okienne?
Według ogólnych zaleceń swobodny przepływ powietrza i sprawność wentylacji będą możliwe, gdy każdy pokój i kuchnia z oknem wyposażona w kuchenkę gazową lub kocioł dwufunkcyjny będzie mieć przynajmniej jeden nawiewnik. Natomiast łazienkę/kuchnię z kuchenką elektryczną powinno się wentylować pośrednio przez otwory w dole drzwi.
Dokładną ilość nawiewników można określić na podstawie informacji zawartych w Polskiej Normie PN-83/B-03430 – wystarczy zsumować strumienie powietrza dla poszczególnych pomieszczeń i podzielić wynik przez wydajność pojedynczego urządzenia.
Podstawowe informacje o nawiewnikach okiennych – podsumowanie
Nawiewniki okienne są niewielkimi urządzeniami mechanicznymi przeznaczonymi do wykorzystania w systemach wentylacji grawitacyjnej, mechanicznej wywiewnej i hybrydowej. Zapewniają stały, regulowany dopływ świeżego powietrza zewnętrznego do pomieszczeń, utrzymując tym samym sprawne działanie systemu wentylacji. Dostępne są różne typy tych urządzeń, dzięki czemu można łatwo dobrać awiewniki odpowiadające naszym potrzebom i preferencjom.