18 marca Światowym Dniem Recyklingu – jak sobie radzić z plastikowymi śmieciami?
18 marca Światowym Dniem Recyklingu – jak sobie radzić z plastikowymi śmieciami? fot. www.freeimages.com
Tworzywa sztuczne to materiały składające się z polimerów syntetycznych lub zmodyfikowanych polimerów naturalnych oraz dodatków modyfikujących, potocznie określane zwykle jako plastik. Ten materiał towarzyszy nam w życiu codziennym już od drugiej połowy XIX w., ale to obecne czasy nazywane są przez naukowców „Erą Plastiku” – od lat 50. ubiegłego wieku wyprodukowano ponad 8 mld ton tworzyw sztucznych! Jaki wpływ na środowisko naturalne mają odpady z tworzyw sztucznych? 18 marca, przy okazji Światowego Dnia Recyklingu, warto zastanowić się nad rolą tworzyw sztucznych w naszym życiu.
Zobacz także
Euroterm24.pl Zyskuj podwójnie na targach Euroterm24.pl
Euroterm24.pl wychodzi naprzeciw oczekiwaniom fachowców z branży hydraulicznej, kotłowniczej oraz sanitarno-technicznej, oferując specjalne promocje i nagrody za zakupy. Specjalnie dla nich hurtownia przygotowała...
Euroterm24.pl wychodzi naprzeciw oczekiwaniom fachowców z branży hydraulicznej, kotłowniczej oraz sanitarno-technicznej, oferując specjalne promocje i nagrody za zakupy. Specjalnie dla nich hurtownia przygotowała akcję online „e-Targi 2024”. Ta inicjatywa ma na celu ułatwienie codziennej pracy instalatorów i przyniesieniem im dodatkowych zysków.
Rejs Spółka z o.o. Zjedz Francuskie Śniadanie z REJS
Wyborna kawa, kruche pieczywo, aromatyczne sery, a do tego prezentacja najlepszych systemów i akcesoriów meblowych – tak w skrócie wygląda program Francuskich Śniadań REJS. Kolejna runda wyjątkowych spotkań...
Wyborna kawa, kruche pieczywo, aromatyczne sery, a do tego prezentacja najlepszych systemów i akcesoriów meblowych – tak w skrócie wygląda program Francuskich Śniadań REJS. Kolejna runda wyjątkowych spotkań organizowanych w punktach handlowych marki i u jej autoryzowanych dystrybutorów rusza już na początku marca i potrwa do końca miesiąca. Nie przegap ich!
Redakcja Jak dynamiczna pogoda w kwietniu wpłynie na rośliny w ogrodach?
Wydawało się, że wiosna zadomowiła się na dobre, tymczasem powróciły wiosenne przymrozki. Niemal równocześnie występują w naszym kraju trzy fenologiczne pory roku! Co to oznacza dla naszych upraw, sadów,...
Wydawało się, że wiosna zadomowiła się na dobre, tymczasem powróciły wiosenne przymrozki. Niemal równocześnie występują w naszym kraju trzy fenologiczne pory roku! Co to oznacza dla naszych upraw, sadów, ogrodów? Jak dynamiczna pogoda w kwietniu wpłynie na rośliny w ogrodach? Wyjaśniamy z pomocą mgr Anny Pińkowskiej z SGGW.
W Europie tylko w 2018 r. zebrano ok. 29 mln ton odpadów z tworzyw sztucznych, z czego ok. 18 mln ton stanowiły odpady opakowaniowe. W samej Polsce zebrano blisko 2 mln ton tych odpadów (w tym ponad 1 mln ton odpadów opakowaniowych). W ramach raportu „Analiza możliwości i barier zagospodarowania odpadów z tworzyw sztucznych, pochodzących z selektywnego zbierania odpadów komunalnych a kwestie gospodarki o obiegu zamkniętym”1, eksperci Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego dokładnie przeanalizowali dane pochodzące ze sprawozdań marszałków województw, GUS, CSO i BDO, regionalnych badań morfologicznych odpadów komunalnych za 2018 r., a także tych sporządzonych przez podmioty branżowe. Okazało się, że w zależności od źródła, dane znacząco różnią się od siebie.
Góra śmieci w Europie musi zniknąć
W 2018 r. w Polsce wg GUS selektywnie zebrano 331 tys. ton odpadów z tworzyw sztucznych, z czego 91% pochodziło z gospodarstw domowych. Niemniej, sprawozdania marszałków wskazują zbieranie na poziomie 404 tys. ton. To jednak nie wszystko. Eksperci oszacowali, że udział odpadów z tworzyw sztucznych w selektywnie zebranej frakcji wynosił ponad 50%, zaś w odpadach niesegregowanych ok. 14%. Sama efektywność selektywnego zbierania była na poziomie zaledwie 39,7%. Oznacza to, że wśród wytwarzanych odpadów dominuje plastik, który co gorsza, nie jest selektywnie zbierany. Znalazło to potwierdzenie w liczbach.
Dane w zakresie osiągniętych w 2018 r. poziomów recyklingu również różnią się w zależności od źródła danych. Wg GUS poziom ten dla odpadów z tworzyw wyniósł 35,2%, jednak Plastics Europe podaje średni poziom recyklingu w wysokości 27,4%. Niezależnie od otrzymanych deklaracji, zespół IOŚ-PIB w przedmiotowym raporcie ustalił poziom recyklingu dla odpadów opakowaniowych z tworzyw w 2018 r. w wysokości zaledwie 24,3%. Świadczy to o konieczności zwiększenia starań nad poprawą tego poziomu, aby do 2025 spełnić unijne wymogi.
Zobacz też: Światowy Dzień Wody – jak zmiany klimatu wpływają na zasoby wodne?
W marcu 2019 r. Parlament Europejski zatwierdził Dyrektywę Plastikową (ang. The Single-Use Plastics Directive), która wyznaczyła krajom członkowskim nowe obowiązki w zakresie gospodarowania odpadami, a także wprowadza nowe wytyczne dot. recyklingu, w tym uzyskanie poziomu 55% do 2025 r., zwiększając go o kolejne pięć punktów procentowych co pięć lat2.
Ilość odpadów, zwłaszcza tych z tworzyw sztucznych jest zatrważająca, a system nie jest w pełni efektywny, co zostało wykazane w raporcie „Gospodarka odpadami komunalnymi w Polsce”3 również opracowanym przez zespół IOŚ-PIB. Co ciekawe, plastik początkowo był ekologiczną alternatywą dla surowców naturalnych, jednak surowiec, który był tak łatwo dostępny i masowy, dzięki swojej niskiej cenie doprowadził do nadkonsumpcji na niespotykaną dotychczas skalę. Czy możemy temu zaradzić?
Plastik do recyklingu
Materiały, z których składają się odpady, są łatwiejsze lub trudniejsze do przetworzenia na nowe produkty, ale większość z nich nadaje się do recyklingu. Szkło i aluminium podlegają recyklingowi w 100%, można je też przetwarzać wiele razy5. W przypadku plastiku sprawa wygląda nieco inaczej i uzależniona jest od tego, z jakiego tworzywa powstał. Z tego względu na opakowaniach plastikowych stosuje się 7 różnych znaków, informujących, z jakiego materiału zostały one wykonane. Wyróżniamy:
- PET/PETE, czyli Poli(tereftalan etylenu),
- HDPE, czyli polietylen wysokiej gęstości,
- V/PVC, czyli poli(chlorek winylu),
- LDPE, czyli polietylen niskiej gęstości,
- PP jest skrótem od polipropylenu,
- PS, czyli polistyren,
- „Other”, czyli inne tworzywa sztuczne niż dotychczas wymienione. W tym przypadku recykling produktów oznaczonych tym znakiem może być utrudniony.
Chociaż trudno wyobrazić sobie całkowite wyeliminowanie plastiku z naszego codziennego życia, warto podejmować działania mające na celu jego ograniczenie, a w przypadku wykorzystania, zapewnienie gwarancji jego przetworzenia, które może przyjąć nieoczywistą formę, np. z 35 popularnych butelek PET można wyprodukować bluzę z polaru6.
Eksperci z IOŚ-PIB w raporcie „Analiza możliwości i barier zagospodarowania odpadów z tworzyw sztucznych, pochodzących z selektywnego zbierania odpadów komunalnych a kwestie gospodarki o obiegu zamkniętym” wskazują niezbędne kierunki zmian w zagospodarowaniu odpadów z tworzyw sztucznych. Za najważniejsze uznano intensyfikację prac badawczych, tzw. ecodesign produktów, wdrożenie ROP, podniesienie jakości i ilości selektywnego zbierania, wypełnienie luki inwestycyjnej w zakresie budowy instalacji do sortowania i recyklingu tworzyw sztucznych oraz podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa polskiego.
Zmiana percepcji i postrzegania odpadów nie jako „śmieci”, lecz jako „surowce”, które można ponownie wykorzystać, może sprawić, że problem z plastikiem, z którym się zmagamy, może deeskalować do rangi globalnego wyzwania. To jednak nie koniec. Przywoływane w materiale raporty stanowią część bardziej obszernego studium opracowywanego przez badaczy z IOŚ-PIB. Obecnie trwają prace nad trzema dokumentami, które będą stanowić analizę stanu gospodarki odpadami komunalnymi, w tym odpadami opakowaniowymi w roku 2020, a więc w okresie ogromnych zmian społeczno-gospodarczych wynikających z pandemii Covid-19. Co ciekawe, każdy z nich będzie prezentował dane zagadnienie z nieco innej perspektywy, bazując na danych z Bazy Danych Odpadowych, sprawozdaniach organizacji odzysku oraz na sprawozdaniach marszałków województw z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Dokumenty ukaża się w ciągu najbliższych tygodni.
1 https://ios.edu.pl/aktualnosci/analiza-mozliwosci-i-barier-zagospodarowania-odpadow-z-tworzyw-sztucznych-a-goz/
2 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32018L0851
3 https://ios.edu.pl/strona-glowna/analiza-kosztow-gospodarki-odpadami-komunalnymi/
4 https://www.unep.org/resources/report/neglected-environmental-justice-impacts-marine-litter-and-plastic-pollution
5 https://naszesmieci.mos.gov.pl/materialy/artykuly
6 Tamże
Źródło: Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy