Ogrzewanie gazowym kotłem kondensacyjnym – co inwestor wiedzieć powinien?
Co powinien widziec inwestor o ogrewaniu gazowym kotlem kondensacyjnym? fot. Adobe Stock
Sukcesywnie rozbudowywana sieć gazowa w naszym kraju sprawia, że ogrzewanie gazowe cieszy się dużym zainteresowaniem inwestorów. Po części to zasługa uchwał antysmogowych, które miały na celu stopniową likwidację bezklasowych źródeł ciepła i zastąpienie ich tymi, które spełniają normy emisji zanieczyszczeń. Z drugiej strony, ceny gazu ziemnego są stabilne, a ich eksploatacja jest praktycznie bezobsługowa. W poniższym artykule przybliżam temat ogrzewania domu gazowym kotłem kondensacyjnym oraz podpowiadam, jakie kwestie powinien znać inwestor.
Kotły gazowe to głównie urządzenia wiszące, dzięki niewielkim gabarytom zmieszczą się zarówno w małej kotłowni, jak i w wydzielonym pomieszczeniu technicznym. Decydując się na wykonanie ogrzewania kotłem gazowym, zyskujemy bezobsługową i wydajną pracę instalacji grzewczej. W trakcie spalania gazu ziemnego urządzenie nie wydziela szkodliwych zanieczyszczeń, nie mamy też do czynienia z popiołem i pyłem węglowym. Ponadto użytkowanie kotła gazowego nie jest uciążliwe, zajmuje też niewiele miejsca, dlatego możemy go zamontować w pomieszczeniach typowo użytkowych (np. w kuchni czy łazience).
Aby ogrzewanie gazowe było brane pod uwagę na przykład na etapie projektowania budynku mieszkalnego, należy uzyskać warunki techniczne przyłączenia inwestycji do sieci gazowej. Będzie to możliwe, jeżeli gazownia deklaruje, że w naszej okolicy znajduje się sieć gazowa oraz zezwala na wykonanie przyłącza gazowego do szafki gazowej – szafka w linii ogrodzenia lub na ścianie budynku.
Jeśli w naszej okolicy nie występuje gaz ziemny i dostaniemy odmowę wydania warunków, wówczas możemy się zdecydować na ogrzewanie domu gazem płynnym, czyli skroplonym propanem magazynowanym w specjalnym zbiorniku zewnętrznym.
Wymagania stawiane kotłowniom gazowym
Nowelizacja Prawa budowlanego z II połowy 2020 roku zwalnia nas z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę instalacji gazowej wewnątrz i na zewnątrz budynku. Z jednej strony oznacza to, że nie musimy przedkładać wraz z projektem budowlanym projektu instalacji gazowej – zyskujemy na czasie i możemy to wykonać później, ale nie powinniśmy pomijać kwestii projektowania kotłowni gazowej zgodnie z warunkami technicznymi oraz normami branżowymi.
Bazując na tych przepisach, zakres wymagań stawiany kotłowniom gazowym uzależniony jest od mocy grzewczej urządzenia. Zgodnie z nimi kotłownie dzielone są na dwie grupy:
- kotłownie o mocy do 60 kW,
- kotłownie o mocy od 60 do 2000 kW.
W grupie kotłowni o łącznej mocy cieplnej do 60 kW wyróżnia się wymagania dla pomieszczeń z kotłami do 30 kW i od 30 do 60 kW.
W budownictwie jednorodzinnym dominują urządzenia grzewcze o mocy 30 kW, zgodnie z wymogami – kotłownia o mocy do 30 kW może być umieszczona w piwnicy lub na dowolnej kondygnacji. Najlepiej, jeżeli będzie to wydzielone pomieszczenie w budynku, do którego wprowadzamy przyłącze gazowe (np. z zewnętrznej skrzynki gazowej). Wysokość pomieszczenia powinna być taka, aby zapewnić możliwość obsługi, ale nie mniejsza niż 2,2 m – w istniejących budynkach wymóg ten został obniżony do 1,9 m.
Ważne, aby był spełniony warunek minimalnej kubatury kotłowni, która nie powinna być mniejsza niż 6,5 m3 dla kotłów z zamkniętą komorą spalania (te są obecnie standardem rynkowym).
W przepisach znajdziemy również odniesienie do wentylacji – kotłownia gazowa powinna mieć niezamykany otwór nawiewny o minimalnej pow. 200 cm2, umieszczony do 30 cm nad podłogą. Pod stropem powinien się znaleźć niezamykany otwór wentylacji wywiewnej o minimalnej pow. 200 cm2, wyprowadzony ponad dach.
Jeśli z kotła gazowego zostanie wyprowadzony komin koncentryczny powietrzno-spalinowy, wentylację nawiewną kotłowni mogą spełnić otwory w drzwiach wejściowych do kotłowni (o powierzchni otworów 200 cm2).
Często zdarza się, że w czasie oczekiwania na przyłączenie do sieci gazowej, inwestorzy decydują się na wykonanie w pierwszej kolejności instalacji zbiornikowej na gaz płynny, np. gdy przyłącze gazowe wymaga uprzedniego rozbudowania sieci i może to potrwać kilka lat.
W przypadku ogrzewania na gaz płynny wymagania są niemal identyczne, jak dla kotłowni na gaz ziemny, poza dwiema istotnymi różnicami.
- Pomieszczenie wraz w kotłem na gaz płynny musi znajdować się powyżej poziomu terenu (nie może być to piwnica lub suterena). Wynika to z faktu, że gaz płynny jest cięższy od powietrza – w przypadku wycieku będzie zbierał się przy podłodze, skąd powinien być usunięty.
- Pomieszczenie musi być wyposażone w niezamykany otwór wentylacji wywiewnej o powierzchni nie mniejszej niż 200 cm2 – umieszczony tuż przy podłodze. Co ważne, instalacja zbiornikowa na gaz płynny, a ściślej mówiąc lokalizacja zbiornika LPG, wymaga dodatkowego uzgodnienia z rzeczoznawcą ppoż., do przedłożenia w projekcie zagospodarowania terenu.
Zbiornik LPG może być wykonany, jako naziemny lub podziemny. To, jaki wybrać, zależy od sposobu zagospodarowania działki. Jeżeli ograniczają nas dopuszczalne przepisowe odległości od budynku i granic, wówczas lepiej iść w stronę wykonania zbiornika podziemnego. Zbiornik możemy wykupić na własność bądź wydzierżawić.
Normy dodatkowo wskazują na konieczność wykonania w kotłowni gazowej detektora gazu, najlepiej pod sufitem, powyżej górnej krawędzi okien lub drzwi, a także z dala od otworów wentylacyjnych. Jeśli będzie to kotłownia zasilania gazem płynnym, wówczas detektor gazu LPG powinien być zlokalizowany nie wyżej niż 30 cm nad podłogą.
W kotłowni gazowej powinna się znaleźć również dodatkowa przestrzeń na zasobnik wody użytkowej, ten z kolei może mieć średnicę od 0,6 do 0,8 m (zależnie od pojemności).
Jeśli dysponujemy ograniczoną przestrzenią, rozwiązaniem są kotły z wbudowanym zasobnikiem ciepłej wody użytkowej. Zajmują niewielką ilość miejsca i mogą pomieścić nawet do 200 litrów wody.
Aby ogrzewanie gazowe było brane pod uwagę na przykład na etapie projektowania budynku mieszkalnego, należy uzyskać warunki techniczne przyłączenia inwestycji do sieci gazowej. Będzie to możliwe, jeżeli gazownia deklaruje, że w naszej okolicy znajduje się sieć gazowa oraz zezwala na wykonanie przyłącza gazowego do szafki gazowej – szafka w linii ogrodzenia lub na ścianie budynku.
Jeśli w naszej okolicy nie występuje gaz ziemny i dostaniemy odmowę wydania warunków, wówczas możemy się zdecydować na ogrzewanie domu gazem płynnym, czyli skroplonym propanem magazynowanym w specjalnym zbiorniku zewnętrznym.
Kominy spalinowe do kotłów gazowych
Dekadę temu na rynku grzewczym dominowały kotły gazowe z otwartą komora spalania, co oznacza, że powietrze potrzebne do spalania kocioł czerpie z pomieszczenia. Z uwagi na wprowadzoną przez Komisję Europejską dyrektywę ErP odnośnie ekoprojektu i etykiet energetycznych, zostały one wycofane z rynku i zastąpione kotłami z zamknięta komorą spalania – pracują z wyższą sprawnością, co przekłada się na niższe koszty ogrzewania.
Efekt pracy kotłów kondensacyjnych najlepiej widać po temperaturze spalin. W tradycyjnych kotłach spaliny mają temperaturę ponad 100°C, a w kondensacyjnych wynosi ona tylko 45–60°C.
Do odprowadzania spalin z kotłów gazowych z zamkniętą komorą spalania wykorzystuje się kominy ze stali kwasoodpornej, te z kolei mogą być wykonane jako przewody koncentryczne lub jako samodzielny przewód spalinowy.
Przewody koncentryczne powietrzno-spalinowe są standardowym rozwiązaniem w kotłach z zamkniętą komorą spalania. Składają się one z wewnętrznej rury spalinowej ze stali kwasoodpornej (np. ø 60 mm) i zewnętrznej rury osłonowej ze stali nierdzewnej lub aluminium (np. ø 100 mm), którą zasysane jest powietrze do komory spalania.
Warto wspomnieć, że średnicę komina koncentrycznego przyjmujemy zgodne z króćcami przyłączeniowymi kotła gazowego. Jeśli przekroczymy dopuszczalną wysokość komina, np. 9 m dla komina koncentrycznego ø 60/100 (takie informacje znajdziemy w karcie katalogowej urządzenia), wówczas musimy zwiększyć jego średnicę o jedną dymensję, np. ø 80/125 mm.
Kocioł jedno- czy dwufunkcyjny?
Uproszczony schemat instalacji gazowej z kotłem gazowym jednofunkcyjnym: 1 – kocioł gazowy typu system z wbudowaną pompą i zaworem przełączającym, 2 – zawór bezpieczeństwa, 3 – zasilanie gazowe, 4 – zasilanie elektryczne, 5 – naczynie wzbiorcze, 6 – zawór odcinający, 7 – termostatyczny zawór grzejnikowy, 8 – pomieszczenie mieszkalne, 9 – czujnik temperatury zewnętrznej, 10 – automatyka sterująca, 11 – podgrzewacz wody użytkowej, 12 – czujnik temperatury c.w.u.; rys. D. Czernik
Gazowe kotły kondensacyjne produkowane są w wersjach jedno- i dwufunkcyjnych. Różnica między nimi polega na sposobie przygotowania ciepłej wody użytkowej.
- Kocioł jednofunkcyjny dostarcza wodę jedynie do celów grzewczych, ta z kolei zasila instalację grzewczą w budynku (np. grzejniki) oraz ogrzewa wodę użytkową w osobnym podgrzewaczu pojemnościowym. Taki podgrzew c.w.u. może być realizowany w funkcji pracy priorytetu lub równolegle, za pośrednictwem wydzielonego obiegu grzewczego na rozdzielaczu stalowym.
- W wariancie dwufunkcyjnym kocioł ma dodatkowo wbudowany przepływowy podgrzewacz wody użytkowej, który uruchamia się w momencie odkręcenia kurka z ciepłą wodą. To znaczy w momencie jej poboru – po odkręceniu kranu zimna woda wodociągowa przepływa przez wymiennik, gdzie jest ogrzewana do wymaganej temperatury, a następnie płynie do kranów.
Kotły dwufunkcyjne są znacznie tańsze od kotłów z zasobnikiem i zajmują niewiele miejsca, jednak sprawdzają się w małych instalacjach, w których kocioł znajduje się blisko poboru ciepłej wody, np. w kuchni czy łazience, w przeciwnym razie czeka nas długie oczekiwanie na ciepłą wodę. Co ważne, po odkręceniu dwóch – i większej liczby punktów poboru wody – temperatura ciepłej wody wyraźnie spada. Podczas korzystania z prysznica na pewno będzie to duży dyskomfort. Takie rozwiązanie sprawdzi się w mieszkaniach czy domkach letniskowych, gdzie nie ma możliwości wykonania kotłowni gazowej oraz gdzie nie ma dużej liczby punktów wodnych z ciepłą wodą.
W przypadku instalacji domowych z dużą liczbą łazienek, biorąc pod uwagę komfort korzystania z ciepłej wody użytkowej, powinniśmy wybrać jednofunkcyjny kocioł gazowy.
Kotły z wbudowanym zasobnikiem ciepłej wody użytkowej mogą być dodatkowo wyposażone w wężownicę solarną. Dzięki temu mogą bezpośrednio współpracować z kolektorami słonecznymi. Takie rozwiązanie ułatwia spełnienie nowoprojektowanym instalacjom gazowym kryterium wskaźnika nieodnawialnej energii pierwotnej EP, które jest wymagane od stycznia 2021 roku dla wszystkich nowobudowanych budynków.
Nie zapominajmy o kondensacie
Ważną kwestią, dość często pomijaną w trakcie projektowania kotłowni gazowych, jest właściwe odprowadzenie kondensatu do kanalizacji. W czasie normalnej pracy kocioł gazowy potrafi wyprodukować nawet 2 litry kondensatu na godzinę, który należy odprowadzić przewodem odpływowym, wykonanym ze spadkiem, do najbliższego przyboru kanalizacyjnego. Wartość pH wytwarzanego kondensatu zawiera się pomiędzy 4 a 5, co stawia go w gronie substancji bezpiecznych dla rur plastikowych i kwasoodpornych (brak potrzeby stosowania neutralizatora).
Sporym ułatwieniem dla instalatora będzie wykonanie wspólnego odpływu – węża kondensatu i węża zaworu bezpieczeństwa na syfonie.
4/2021
