Czy pompa ciepła się opłaca – obalamy mity

Co to jest pompa ciepła?

Pompa ciepła to urządzenie grzewcze, które pobiera energię ze środowiska i oddaje ją do instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej. To źródło ekologicznego ciepła, które nawet 75% niezbędnej do działania i grzania energii pozyskuje z naturalnych źródeł: powietrza, wód gruntowych lub ziemi. Jest wykorzystywane zarówno w domach prywatnych, jak i przemyśle.

Istnieją różne rodzaje pomp ciepła, ale do najpopularniejszych należą bez wątpienia:

• Pompy ciepła powietrze-powietrze: pobierają energię z powietrza zewnętrznego i przekazują ją do wnętrza budynku w celu jego ogrzania. Ich istotną funkcją jest tryb chłodzenia: korzystając z odwróconego obiegu czynnika chłodniczego, przenoszą energię z wnętrza na zewnątrz.
• Pompy ciepła powietrze-woda: pobierają ciepło z powietrza zewnętrznego i przekazują je do układu wodnego, który może być wykorzystywany do ogrzewania c.w.u. lub w instalacji grzewczej, np. podłogowej.
• Pompy ciepła wodne: wykorzystują wody gruntowe jako źródło energii cieplnej.
• Pompy ciepła gruntowe: pobierają ciepło z głębi ziemi i przekazują je do instalacji grzewczej w budynku. Bywają nazywane pompami geotermalnymi.

Pompy ciepła są zatem technologiami, które można śmiało i bez odrobiny przesady określić ekologicznymi, wszak wykorzystują to, co natura ma do zaoferowania.

Pompy ciepła – rozwiewamy mity i wątpliwości!

Przeciwnicy pomp ciepła wskazują na szereg aspektów, które mają ich zdaniem dowodzić, że urządzenia te są niepraktyczne, mniej wydajne od innych rozwiązań i niewygodne w obsłudze dla użytkowników. Co to za zarzuty i czy mają coś wspólnego z faktami? Przyjrzyjmy się im!

Pierwszym, najistotniejszym mitem na temat pomp ciepła jest to, że działają one jedynie w dodatnich temperaturach. Faktycznie, logika podpowiada, że tam, gdzie temperatura jest ujemna, nie da się pozyskać energii cieplnej. Nowoczesne pompy to jednak zaawansowane technologie, a do ich zrozumienia potrzeba wiedzy z zakresu chemii i fizyki. Na generowanie ciepła przez pompy ciepła wpływa ruch cząsteczek powietrza. Ruch ten, a wraz z nim energia, zanika całkowicie dopiero w temperaturze zera bezwzględnego, czyli -273,15°C = 0 K. Powyżej tej temperatury cząsteczki są w stanie przekazywać swoją energię innym elementom. Z tej właściwości korzystają pompy ciepła – czynnik chłodniczy pozyskuje ciepło z powietrza nawet w ujemnych temperaturach. Warto w tym kontekście zwrócić uwagę chociażby na model KAISAI Split Arctic, który umożliwia ogrzewanie, nawet gdy słupek rtęci spada do poziomu -25°C – a w ostatnich latach termometry w Polsce rzadko wskazują taki poziom zimą.

Innym zarzutem stawianym pompom ciepła jest ich wysoki koszt. Same urządzenia mogą być faktycznie droższe od kotłów na gaz czy biomasę. Każdy doświadczony inwestor zwróci jednak uwagę nie tylko na cenę urządzenia, ale też koszty jego eksploatacji. Pompy ciepła nie wymagają zasilania paliwem stałym ani gazem, wobec czego można od comiesięcznych opłat odliczyć koszt zakupu opału. Co więcej, urządzenia te w 75% pokrywają swoje zapotrzebowanie na energię elektryczną dzięki generowanemu ciepłu.

Niektórzy inwestorzy, zwłaszcza właściciele starszych budynków wskazują, że pompy ciepła są zarezerwowane jedynie dla nowego budownictwa. Prawda jest jednak nieco inna. Pompy ciepła powietrze-woda to urządzenia niskotemperaturowe, co oznacza, że ogrzewają wodę grzewczą do niższej temperatury, niż inne technologie, np. kocioł węglowy. Jest go jednak wystarczająco, by ogrzać dobrze zaizolowany termicznie budynek (a może być jeszcze więcej, przy wyższym przepływie – to on bowiem decyduje o mocy pompy). Nowoczesne budownictwo korzysta z o wiele wydajniejszych technologii, niż to sprzed kilkunastu czy kilkudziesięciu lat, dlatego pompy ciepła mogą dawać lepsze efekty w nowych domach. Nie oznacza to jednak, że starszy, ale dobrze zaizolowany dom, nie może być nimi ogrzewany. W ocenie pomocny będzie audyt energetyczny, który przeprowadzi specjalista i wskaże, czy pompa ciepła się opłaca w danym budynku.

Wielu przeciwników pomp ciepła uważa, że zajmują dużo miejsca, są trudne w obsłudze, hałaśliwe i mogą być niebezpieczne dla ich użytkowników. Czy to wszystko prawda? Oczywiście nie – pompy ciepła, np. te typu monoblok, jak KAISAI Monoblok Arctic KHC, montuje się na zewnątrz, dlatego generowane przez nie dźwięki nie będą wpływać na komfort domowników. By jeszcze bardziej o niego zadbać, warto zamontować pompę w oddaleniu od okien i drzwi oraz przestrzeni wypoczynkowej w ogrodzie. Pompy nie zajmują też wiele miejsca: model przywołany wyżej ma wymiary ok. 129 cm wysokości, 79 cm szerokości i 43 cm głębokości – zmieści się w dowolnym miejscu działki czy ogrodu, gdzie z łatwością da się go osłonić wyższymi krzewami czy trawami – należy jednak pamiętać, by zapewnić swobodny przepływ powietrza wokół. Po odpowiednim ustawieniu parametrów pompa będzie też działać samoczynnie, reagując na zmiany temperatury na zewnątrz i dbając o komfort we wnętrzach, a dzięki modułowi Wi-Fi – sterowanie będzie możliwe z poziomu aplikacji.

Pompa ciepła powietrze-woda – dodatkowe zalety

Inżynierowie, którzy opracowują technologie grzewcze, wskazują na fakty, które decydują o wydajności i popularności pomp ciepła. Po pierwsze: są one oszczędne – każda kWh prądu, którą pobierze pompa do działania, posłuży do wytworzenia od 1,5 do nawet 4 razy większej ilości energii cieplnej. Dodatkowe technologie, które montuje się w urządzeniach, pozwalają na łączenie urządzeń w zestawy, a to podniesie ich wydajność – kaskada od 6 do 16 urządzeń (zależnie od technologii) pozwoli ogrzać naprawdę duże przestrzenie – jak hale produkcyjne czy magazyny.

Pompy ciepła są też ekologiczne. Korzystają z odnawialnych źródeł energii, jakimi mogą być powietrze, ziemia lub wody gruntowe. Dzięki temu nie generują zanieczyszczeń, a ciepło, które produkują, jest w pełni zielone. Właśnie dlatego, planując zakup urządzeń KAISAI czy innego producenta, można skorzystać z dopłat i dotacji – w Polsce jest ich bardzo wiele, każdy inwestor z łatwością znajdzie coś dopasowanego do swoich potrzeb.

Co Polacy sądzą o pompach ciepła?

Pompy ciepła są technologią wybieraną najczęściej przez inwestorów, którzy korzystają z dopłat programu „Czyste Powietrze”. Statystyki, prowadzone przez organ rozpatrujący wnioski, pochodzące z roku 2022 pokazują, że aż 57% wniosków dotyczyło pomp ciepła. 25% dokumentów odnosiło się do zakupu kotłów gazowych, a 17% o kotły na biomasę. Wnioski widoczne są jak na dłoni: zaufanie Polaków do wiedzy naukowej i osiągnięć technologicznych rośnie! Według obserwatorów transformacja energetyczna w Polsce rozpoczęła się – nawet pomimo opieszałości ludzi władzy w kwestii uchwalania nowych praw z tym związanych.

Jaka będzie przyszłość? To zależy od nas – wiedząc jednak, że w 2022 r. sprzedano w Polsce aż 200 tysięcy pomp ciepła różnego rodzaju, a w pierwszym kwartale 2023 r. było to aż nawet 47 tysięcy sztuk – możemy być spokojni, że Polacy widzą zmiany wynikające z globalnego ocieplenia i chcą działać, by uratować planetę.