Naprawa uszkodzeń tarasów i balkonów – liczy się kompleksowość

Powyższe zagadnienia stają się istotne, tzn. zaczyna się zwracać na nie uwagę, gdy pojawiają się problemy eksploatacyjne. Dopiero na etapie naprawy, i to podczas wykonywania kompleksowej oceny stanu technicznego, zauważa się nierozwiązane na etapie projektu i wykonawstwa problemy, które skutkują nierzadko trudnymi do przeprowadzenia i kosztownymi naprawami. Jeszcze gorzej, gdy widząc postępującą degradację ww. elementów próbuje się „maskować problemy”.

Niestety, w większości przypadków podawana technologia naprawy ogranicza się jedynie do wykonania nowej okładziny, z pominięciem całego szeregu zagadnień mających zasadniczy wpływ na trwałość przyjętego rozwiązania. Brak kompleksowej analizy całości zjawisk powoduje nieskuteczność technologii „naprawy”. Jest to szczególnie zauważalne, gdy użytkownik lub właściciel, w celu pozornej, jak się okazuje, oszczędności, prosi np. kilka firm z branży chemii budowlanej o technologię „usunięcia wykwitów” ze stopni.

Jeszcze gorzej, gdy na podstawie takich „dokumentów” opracowuje się dokumentację projektową, bezkrytycznie akceptując technologię ponownego ułożenia płytek (nawet z wykonaniem ponownej izolacji podpłytkowej) jako technologię naprawy uszkodzeń.

Naprawa tarasu – studium przypadku

Zacznijmy od pozornie prostego przypadku. Niewielki taras nad pomieszczeniem nieogrzewanym, przyległy do budynku mieszkalnego. Pod tarasem znajduje się pomieszczenie, w którym panują warunki takie, jak na zewnątrz (otwór na drzwi wejściowe). Z tarasu schody prowadzące na taras na gruncie. Schematyczny przekrój pokazano na rys. 1 i rys. 2.

Przyczyn uszkodzenia okładziny ceramicznej może być kilka (fot. 1), ale nie to jest tu najistotniejsze. Naprawa nie może polegać jedynie na wykonaniu izolacji podpłytkowej i ułożeniu płytek. Takie działanie jest z góry skazane na niepowodzenie. W takiej sytuacji należy zawsze rozpatrywać jako całość taras nad pomieszczeniem, schody, taras naziemny oraz ścianę pomiędzy tarasem naziemnym a tarasem nad pomieszczeniem. Zacznijmy od okapu od strony tarasu naziemnego.

Proszę popatrzeć na fot. 2. Ten charakterystyczny obraz uszkodzeń wskazuje na pewne problemy konstrukcyjne – na styku ściany pod płytą oraz płyty konstrukcyjnej, na skutek obciążenia termicznego, powstała dylatacja, która dodatkowo była zalewana wodą.

Na fot. 3 pokazano widok ściany pod połacią tarasu od strony wewnętrznej. Dlatego sama ściana także musi być zabezpieczona przed zawilgoceniem.

W opisywanym przypadku obraz zawilgoceń jednoznacznie wskazuje na dwie przyczyny zawilgocenia: zalewanie od zewnątrz przez uszkodzenia w warstwie wykończeniowej oraz od strony gruntu. Kompleksowej naprawy wymagają także schody (fot. 4) oraz taras naziemny (fot. 5).

Prace naprawcze

Dla opisywanego przypadku prace naprawcze będą się składać z kilku etapów.

Zacznijmy od tarasu nad pomieszczeniem nieogrzewanym. Skoro woda i wilgoć wnikają w konstrukcję od góry (opady) i od dołu (podciąganie kapilarne), to naprawa musi polegać na zabezpieczeniu płyty nad pomieszczeniem i ściany pod płytą. Zasady wykonywania uszczelnienia zespolonego na płycie będą identyczne jak dla balkonu (temperatura pomieszczenia pod spodem jest porównywalna z temperaturą zewnętrzną, zastosowanie termoizolacji jest w tym przypadku bezcelowe).

Można dyskutować, czy warto wykonać izolację międzywarstwową (na płycie izolacja, np. bitumiczna, jastrych dociskowy oraz uszczelnienie ze szlamu i płytki). Na pewno tak, ale musimy mieć na to miejsce – próg drzwiowy oraz możliwość przebudowania schodów. W pracach remontowych może to być wręcz nierealne. Na tym etapie należy także zastanowić się, jak uniknąć ponownego zarysowania (por. fot. 2) lub zdecydować o wykonaniu w tym miejscu dylatacji.

Zabezpieczenia wymaga także sama ściana. Jeżeli spadek będzie odprowadzał wodę w stronę tej ściany, to jej degradacja jest tylko kwestią czasu. Z drugiej strony wykonanie rynny może być jedynym czynnikiem chroniącym ścianę przed zalewaniem.

Inne działania trzeba podjąć, aby zabezpieczyć ścianę przed podciąganiem kapilarnym. Przy pracach naprawczych może to być np. przepona pozioma, ale miejsce jej wykonania musi być skorelowane z poziomem terenu od strony tarasu na gruncie. Poza tym, jeżeli ściana ta ma kontakt z gruntem, to dojdzie do jej zawilgacania od tej strony.

Dużo tych „jeżeli”, jednak nie da się podać uniwersalnej metody naprawy. Ponadto pokazuje to skalę złożoności problemu, a mówimy tylko o schodach. Układ hydroizolacji dla opisanego powyżej przypadku pokazano na rys. 3 i tak powinny one zostać wykonane, niezależnie od tego, czy jest to element nowy, czy naprawiany. Różne będą jedynie metody uzyskania żądanego zabezpieczenia i, oczywiście, różne będą materiały hydroizolacyjne.

Osobnym zagadnieniem są same schody, pokazany na fot. 4 obraz uszkodzeń jest typowy, oraz taras naziemny (fot. 5).

Nie wiemy co jest pod płytą. Może się okazać, że do schematycznie podanego na rys. 3 zakresu prac hydroizolacyjnych dojdą kolejne, tym razem naprawczo-renowacyjne i związane z analizą pracy konstrukcji.

Kolejny tego typu przykład pokazano na fot. 6. Pokazuje on ogólny układ uszkodzeń w strefie podparcia biegu schodów zewnętrznych. Już to jedno zdjęcie pokazuje bardzo niechlujne podejście do analizowanego elementu (czy były to błędy projektowe, czy wykonawcze może wykazać jedynie ekspertyza konstrukcyjna).

Pokazane na fot. 7 i fot. 8 uszkodzenia są, niestety, pokłosiem wcześniej popełnionych błędów. Proszę zwrócić uwagę na dość dużą szerokość szczeliny pokazanej na fot. 8. Wydawać by się mogło, że jest to dylatacja, jednak dlaczego w takim razie doszło do uszkodzenia fugi znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie (po prawej stronie), a na płytce cokołu nie widać uszkodzeń?

Pojawiło się jednak spękanie poziome (patrz strzałka na rys. 8) i to w dwóch miejscach oraz przesunięta w stosunku do opisywanej przed chwilą szczeliny rysa pionowa. Co jest tego przyczyną?

Na te (i wiele innych pytań) musi odpowiedzieć ekspertyza konstrukcyjna. Tym bardziej, że obraz uszkodzeń nie ogranicza się tylko do wcześniej pokazanego obszaru, (fot. 6, fot. 7 i fot. 8), oraz schodów (fot. 9), lecz także do spodu konstrukcji (fot. 10).

Proszę także popatrzeć na fot. 11. Pokazuje ono dylatację, która utworzyła się pomiędzy biegiem a spocznikiem. Sam spocznik stanowił dach nad niewielkim pomieszczeniem znajdującym się częściowo w gruncie, a na fot. 12 pokazano rysę pomiędzy spocznikiem a ścianami fundamentowymi.

Biorąc pod uwagę charakter pracy elementów, naprawa uszkodzeń płytek na schodach (fot. 13) i zlikwidowanie problemu wykwitów (fot. 14) wymaga wykonania ekspertyzy konstrukcyjnej określającej przyczyny uszkodzeń i podającej sposoby ich naprawy. Odwrotna kolejność jest bez sensu i będzie skutkować jedynie wyrzuceniem pieniędzy.

Przy obecności spoczników, zwłaszcza gdy są one oparte na osobnych ścianach fundamentowych, a biegi nie są w linii prostej, może dojść do dwojakiego rodzaju uszkodzeń.

Pierwszy typ uszkodzeń to powstanie rys na styku spocznik–ściana fundamentowa (fot. 12). To przykład oddziaływania temperatury – zmiany długości elementów powodują powstanie naprężeń, a w konsekwencji rys.

Drugi rodzaj uszkodzeń jest związany z pracą samego biegu i spocznika. W zależności od układu konstrukcyjnego może dojść do spękania nie tylko okładziny, ale i powstania rys w samym biegu (fot. 7 i fot. 8 oraz fot. 11). Dlatego zawsze przed zaprojektowaniem prac naprawczych hydroizolacji i warstwy użytkowej należy bezwzględnie rozwiązać ewentualne problemy konstrukcyjne wynikające z charakteru pracy elementów nośnych.

Brak analizy całości konstrukcji to jeden z podstawowych błędów, które popełnia się na etapie projektowania i później wykonawstwa. Układ konstrukcyjny schodów prowadzących na taras czy balkon może być różny (nawet jeżeli są to schody na gruncie), chociażby ze względu na kształt samych schodów (nie musi to być przecież najprostszy układ z biegiem prostym). Z tym wiąże się jednak różny charakter pracy samej konstrukcji.

Dodatkowe naprężenia i odkształcenia generują obciążenia termiczne i w zasadzie w większości przypadków prowadzą one do powstania największych uszkodzeń. Jeżeli dodatkowo schody mają przebieg łamany, to sytuacja się komplikuje. W takim przypadku zwykle wykonuje się spoczniki, które są oparte na oddzielnym fundamencie. Nie wolno zatem zapominać o odpowiednim zaizolowaniu tych fundamentów.

Literatura

1. M. Rokiel, „Hydroizolacje w budownictwie. Projektowanie. Wykonawstwo”, wyd. III, Grupa MEDIUM, Warszawa 2019.
2. M. Rokiel, „Tarasy i balkony. Projektowanie i warunki techniczne wykonania i odbioru robót”, wyd. III, Dom Wydawniczy MEDIUM, Warszawa 2013.
3. M. Rokiel, „ABC izolacji tarasów”, Grupa MEDIUM, Warszawa 2015.
4. „Belagskonstruktionen mit Fliesen und Platten außerhalb von Gebäuden“, ZDB, 2019.
5. Abdichtungen im Verbund (AIV). Hinweise für Abdichtungen im Verbund mit Bekleidungen und Belägen aus Fliesen und Platten für den Innenbereich. ZDB, 2019.

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!