Poradnik inwestora. (cz. 8.) Ekonomiczność pompy ciepła i innych źródeł ciepła

Źródła pierwotne dla pompy ciepła

Pompa ciepła jest urządzeniem, które będzie wydajnie pracowało, gdy tylko właściwie wykonana zostanie pełna instalacja. Niestety, znam parę przypadków, gdzie inwestorzy nie są zadowoleni z pompy ciepła. W większości przyczyną takiego stanu rzeczy jest źle dobrane pierwotne źródło ciepła. Według moich informacji np. jeden z producentów pomp ciepła zakazuje swoim pracownikom propagowanie pomp ciepła wykorzystujących  wodę gruntową. Dlaczego? Bo w Polsce woda gruntowa bardzo często zawiera duże ilości żelaza, a ono powoduje zamulanie się wymienników ciepła i pogarszanie poboru ciepła. Znam inwestora, który nawierca już trzecią studnię i w dalszym ciągu ma kłopoty z pobieraną ilością ciepła. Czy to oznacza, że to pompa ciepła jest zła? Nie, instalacja została po prostu wykonana w nieprawidłowy sposób.

Szacunki dla opłacalności źródeł ciepła

W Internecie często znaleźć można przeróżne dyskusje na temat opłacalności poszczególnych źródeł ciepła i instalacji grzewczych. Na jednym z forów internetowych na pytanie o to, czy zwrot inwestycji w pompę ciepła przy budowie domu o powierzchni 160 m2 nastąpi w ciągu 20 lat, padła odpowiedź eksperta mniej więcej poniższej treści:"Współczynnik efektywności energetycznej COP waha się od 2,5 do 7,0 (!). Gwałtownie rosnące ceny paliw, przy malejących cenach pomp ciepła spowodowały, że okres zwrotu inwestycji w pompę ciepła wynosi obecnie 5-7 lat. Koszt wykonania instalacji z pompą ciepła określa na 40-50 tys. zł, a pompę ciepła powietrze-woda wycenia na ok. 30 tys. zł."Do autora przytoczonej odpowiedzi mam dwie uwagi. Pierwsza, to podane wielkości COP . Współczynnik ten zależy od wielu czynników, ale najważniejsze to poziom temperaturowy dolnego i górnego źródła ciepła. W oferowanych na rynku pompach ciepła COP to 3,0-3,5. Proszę pamiętać: średnioroczna wartość współczynnika COP jest podstawą do analizy ekonomiczności pompy ciepła. Druga sprawa, budząca moje wątpliwości to podawanie w odpowiedzi pompy ciepła powietrze-woda jako źródło ciepła do ogrzewania budynków. Mówienie komuś, że to dobre rozwiązanie jest dla mnie zupełnie niezrozumiałe.O tym, jak wrażliwa na różne zmienne jest kalkulacja opłacalności i zwrotu kosztów wykonania tego typu instalacji niech świadczy kolejny przykład.Ogrzanie domu o rocznym zużyciu ciepła ok. 140 GJ przy użyciu pompy ciepła lub przy wykorzystaniu kotła na drewno wypada korzystniej finansowo w tym drugim przypadku. Przy ogrzaniu domu drewnem zaoszczędzić można ok. 4000 zł w skali roku.Suche 20 lat jako czas zwrotu nakładów, przytoczone przez eksperta w cytowanej wypowiedzi  nie mówi nam, do jakiego innego źródła ciepła porównano pompę ciepła, a bez tego nie można wiarygodnie określić czasu o zwrotu nakładów.Aby obliczyć opłacalność i zwrot kosztów inwestycji w instalację z pompą ciepła, przy obecnym poziomie cen energii, proponuję dokonać obliczenia dla różnych źródeł ciepła i porównać je z PC. Przyjmijmy wartości dla domu o rocznym zużyciu ciepła ok. 140 GJ. Porównajmy przy tym koszt instalacji z pompą ciepła do wartości energii elektrycznej (I taryfa), kotła na olej opałowy, kotła na gaz ziemny oraz kotła kondensacyjnego na gaz ziemny. Poziom cen przyjęty do obliczeń to stan na luty 2008 r.Wynik obliczeń pozwoli dowiedzieć się, że dla kosztów wykonania instalacji z pompa ciepła na poziomie 50 tys. zł zwrot nakładów - w stosunku do innych źródeł ciepła – będzie wynosił  odpowiednio 4,5 roku, 5,0; 7,8 i 12 lat.Gdyby przyjąć koszt pompy ciepła ok. 70 tys. zł - koszt całej instalacji wcale nie spada, a nawet rośnie szybciej, niż inne instalacje - to okres zwrotu nakładów wyniesie odpowiednio: 6,2; 7,0; 10,8 i 16,6 lat.Na pewno każdy dom to odrębny przypadek, dla każdego należy wykonać odrębne obliczenia.

Pozostałe czynniki wpływające na analizę ekonomiczności

Uwzględnić trzeba też zmiany, wprowadzane w zakresie gospodarki energetycznej czy paliwowej przez rząd, jak np. zmiana akcyzy na olej opałowy, której dokonano przed paru latu, doprowadzając wielu inwestorów do nerwicy.Ponadto według polskich przepisów wszystko co robimy do głębokości 30 m nie wymaga dodatkowych pozwoleń, ale poniżej tej głębokości wchodzimy już w przepisy regulowane przez "Prawo geologiczne i górnicze", a wymagania tam stawiane nie są tanie w wykonaniu, o czym zawsze warto pamiętać zabierając się do ustalania ekonomiczności pompy ciepła.Aby prawidłowo wykonać analizę ekonomiczności instalacji grzewczej trzeba znać elementy, które o jej wyniku decydują. W przypadku każdego rodzaju ogrzewania będą one inne (np. przy opalaniu drewnem pomija się często koszt składowania i sezonowania drewna). Tym, jak taką analizę wykonać, zajmę się w następnym odcinku poradnika.

Warto przeczytać:

• Pompa ciepła – co się stanie, gdy zabraknie prądu? »
• Co to jest pompa ciepła? »
• Dom z pompą ciepła »